Hepatitis C

Wat is hepatitis C?

Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis C wordt veroorzaakt door het hepatitis C-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis A, B, D en E. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis.

Het hepatitis C-virus is in 1989 ontdekt. Sinds 1992 controleren bloedbanken het bloed en bloedproducten op aanwezigheid van het hepatitis C-virus. Mensen die voor die tijd een bloedtransfusie hebben gehad kunnen besmet zijn geraakt met het virus. Tegenwoordig komt besmetting via bloedtransfusie in Nederland niet meer voor. Besmetting vindt vooral plaats via bloed-bloedcontact. De ziekte komt veel voor onder spuitende drugsgebruikers. Zij kunnen besmet raken door bijvoorbeeld gezamenlijk gebruik van injectienaalden.

Na het doormaken van een hepatitis C-infectie, ben je niet immuun voor het hepatitis C-virus. Als je opnieuw in contact komt met het virus, kun je weer besmet te raken. In tegenstelling tot hepatitis A en B, bestaat er geen vaccin tegen hepatitis C. Hepatitis C kan acuut zijn of chronisch worden. Acuut houdt in dat de ontsteking kortdurend is en chronisch wil zeggen van lange duur.

Acute hepatitis C

Bij ongeveer 20% van de volwassen mensen geneest de leverontsteking vanzelf binnen drie maanden. We spreken dan van acute hepatitis C. De meeste mensen hebben geen of weinig klachten. Het komt vooral voor bij volwassenen.

Chronische hepatitis C

Bij 80% van de mensen die op volwassen leeftijd besmet raakt wordt de leverontsteking chronisch. We spreken van chronisch als het virus langer dan zes maanden in het lichaam aanwezig is. Je bent dan drager van het virus.

Oorzaken van hepatitis C

De oorzaak van hepatitis C is besmetting met het hepatitis C-virus. Het hepatitis C-virus is besmettelijk. Als je het virus hebt ben je besmettelijk voor anderen, ook als je geen klachten hebt. Je blijft besmettelijk totdat het virus uit het lichaam is verdwenen. In de meeste gevallen verdwijnt het virus niet en wordt het chronische hepatitis C. Het hepatitis C-virus komt voor in bloed.

Overdracht van het hepatitis C-virus kan plaatsvinden via:

• bloed-bloedcontact
• besmetting van moeder op kind tijdens de geboorte. De kans hierop is kleiner dan 10%

Manieren van besmetting zijn:

• via gebruikte besmette injectienaalden
• via scheermesjes
• gezamenlijk gebruik van tandenborstels; speeksel vermengd met bloed (bloedend tandvlees) kan een risico zijn. Speeksel zelf speelt geen rol in de besmettingsroute
• via bloedtransfusie
  In Nederland is dit uitgesloten omdat het bloed sinds 1992 gecontroleerd wordt op hepatitis C. In niet-westerse landen gebeurt dit niet altijd
• zelden door seksueel contact
  Er is een zeer gering besmettingsgevaar bij anaal seksueel contact (waarbij sprake kan zijn van bloedcontact) of bij vrijen tijdens de menstruatie

In de dagelijkse omgang met mensen is er geen risico op besmetting met het hepatitis C-virus.

Klachten bij hepatitis C

Het hepatitis C-virus veroorzaakt in eerste instantie een meestal ongemerkte acute leverontsteking. Deze gaat bij 80% van de patiënten over in een chronische leverontsteking. Veel mensen merken lange tijd weinig of niets van een besmetting met hepatitis C.

Vanwege de grote reservecapaciteit van de lever veroorzaken leverziekten, zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.

Diagnose van hepatitis C

De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis C stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis C-virus. Antistoffen zijn ongeveer vanaf zes weken na besmetting in het bloed aantoonbaar. Of aanvullend onderzoek nodig is, is afhankelijk van de uitslag van het bloedonderzoek. De huisarts bespreekt dit met u.

Vervolgonderzoek na vaststelling hepatitis C

Onderzoeken bij hepatitis C

• Leverbiopsie
• Leverfunctieonderzoek

Meldingsplicht

Als de huisarts bij jou de diagnose hepatitis C heeft gesteld is hij verplicht om dit te melden bij de GGD. De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid.

Behandeling van hepatitis C

Chronische hepatitis C is goed te behandelen met medicijnen. De medicijnen zijn de laatste jaren sterk verbeterd, met zeer hoge kans op genezing en minder bijwerkingen. Het genezingspercentage is bijna 100 als er geen sprake is van levercirrose, anders is de kans op genezing zo’n 80 tot 90 %. Met de komst van nieuwe DAA’s (Direct Acting Antivirals) kan de duur van de behandeling van chronische hepatitis C aanzienlijk worden verkort.

De behandeling is met name gericht op het voorkómen van levercirrose en leverkanker.

Medicijnen

Sinds 2014 zijn er nieuwe medicijnen met een hoog genezingspercentage en een korte behandelingsduur.

• Sovaldi® (werkzame stof sofosbuvir)
• Olysio® (werkzame stof simeprevir)
• Daklinza® (werkzame stof daclatasvir)
• Harvoni® (werkzame stoffen ledipasvir en sofosbuvir)
• Exviera® (werkzame stof dasabuvir)
• Viekirax® (werkzame stoffen ombitasvir, paritaprevir en ritonavir)

Vanaf 1 november 2015 worden deze middelen in Nederland vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering.

Dit kun je zelf doen bij hepatitis C

Tips en adviezen bij hepatitis C

• Adviezen om besmetting van anderen te voorkomen als je hepatitis C hebt
  • meld aan je omgeving dat je besmet bent met het hepatitis C-virus
  • zorg ervoor dat anderen niet in contact komen met voorwerpen waar mogelijk bloed aan zit, zoals tandenborstels, scheermesjes, naalden, spuiten, maandverband
  • de kans dat je hepatitis C aan anderen overdraagt is bij heteroseksueel contact klein. Bij anale seks en tijdens menstruatie is de kans wel groter. Gebruik dan een condoom
• Advies om besmetting te voorkomen als iemand in jouw directe omgeving hepatitis C heeft
  • voorkom contact met bloed van de patiënt
• Adviezen om genezing van hepatitis C te bevorderen
  • drink geen alcohol. Uit recent onderzoek blijkt dat het drinken van alcohol de kans op het ontstaan van leverkanker vergroot bij hepatitis C-patiënten met levercirrose.
  • gezonde voeding
  • uit verschillende onderzoeken blijkt dat zwarte koffie een gunstige invloed heeft op de lever. Het drinken van koffie lijkt de kans op levercirrose te verkleinen. Bij mensen die al levercirrose hebben, wordt stevige koffieconsumptie geassocieerd met een verlaagd risico op leverkanker. Vier koppen koffie per dag werken beschermend tegen leverkanker.
  • bij gewone activiteiten is er geen kans op besmetting. Thuis blijven is niet nodig.
• Tips en adviezen om de kans op hepatitis C te verkleinen
  • gebruik geen scheermesjes, scheerapparatuur, nagelschaartjes, haarborstels en tandenborstels van anderen
  • wees ook voorzichtig bij kappers, vooral in niet-westerse landen
  • gebruik nieuwe, ongebruikte injectienaalden
  • let op bij het laten zetten van een tatoeage dat de naalden goed zijn ontsmet of nieuw zijn. Eveneens bij het laten zetten van een piercing of bij acupunctuur. Hetzelfde geldt voor apparatuur die gebruikt wordt door tandartsen en schoonheidsspecialisten
  • vrij veilig. Gebruik een condoom bij anale seks en in de menstruatieperiode
  • er bestaat geen vaccin voor hepatitis C
• Tips en adviezen als je bloedcontact hebt gehad met iemand die hepatitis C heeft
  • laat het wondje goed bloeden
  • spoel met lauw stromend water
  • ontsmet de wond daarna met bijvoorbeeld jodium
  • neem contact op met de huisarts

Patiëntenvereniging

• De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
• Op hepatitisinfo.nl vind je informatie over verschillende leveraandoeningen.
• Bekijk de Hepatitisbehandelcentra in Nederland.