Screening op slokdarmtumoren bij patiënten met hoofd-hals kanker

Bij patiënten met hoofd-hals kanker kunnen ook tumoren voorkomen in de slokdarm. Het risico op slokdarmkanker bij patiënten met hoofd-hals kanker is 8 tot 22 keer groter dan in de algemene populatie. Geregeld worden slokdarmtumoren bij deze groep patiënten pas ontdekt in een laat stadium, omdat ze meestal lange tijd geen klachten veroorzaken. Als deze tumoren laat ontdekt worden zijn de behandelingen zwaar en de overlevingskansen sterk verminderd. Screenen van de slokdarm bij patiënten met hoofd-hals kanker kan ervoor zorgen dat slokdarmtumoren eerder worden gediagnostiseerd in een stadium waarin ze nog geen klachten veroorzaken. Hierdoor kunnen de tumoren met minder invasieve ingrepen worden behandeld en zijn de overlevingskansen groter. In Aziatische landen is aangetoond dat het screenen op slokdarmkanker zinvol is bij deze groep patiënten. Gemiddeld werd in ongeveer 1 op de 8 patiënten met hoofd-hals kanker een slokdarmtumor gevonden. In sommige onderzoeken zelfs in 4 van de 10 patiënten. Bij patiënten met alcoholmisbruik en bij patiënten met een tumor in de oropharynx (gedeelte achter de mond) en hypopharynx (gedeelte van de keel net boven de slokdarm) werd het vaakst een slokdarmtumor gevonden. 

Er zijn nog maar weinig onderzoeken uitgevoerd in Westerse landen waardoor ze niet weten of dit ook voor patiënten in Nederland geldt. Dit onderzoek is van belang om te bepalen wat de opbrengst van screening in Nederland is en welke potentiele voordelen screening biedt. Met deze studie willen ze patiënten met hoofd-hals kanker die een tumor hebben in de oropharynx of hypopharynx en alle patiënten met alcoholmisbruik in het heden en het verleden screenen op slokdarmkanker. Dit willen de onderzoekers doen door middel van een gastroscopie (een kijkonderzoek van de slokdarm en maag). Hierbij maken ze gebruik van een speciale kleuring die ze op het slijmvlies spuiten, Lugol iodine. Dit is een jodium kleuring die vroege tumoren gemakkelijk zichtbaar maakt in de slokdarm. 

De studie zal er als volgt uitzien. Screening studie die initieel wordt opgestart in één centrum; het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam. Na één jaar zal deze studie uitgebreid worden naar meerdere centra. De studie populatie zijn alle volwassen patiënten met een tumor in het hoofd-hals gebied, die in een geneesbaar stadium verkeren, met: 

(1) Een tumor gelokaliseerd in de oropharynx of hypopharynx. 

(2) Alcoholmisbruik in het heden of verleden, ongeacht de locatie van de hoofd-hals tumor. 

 De patiënten zullen een gastroscopie ondergaan kort na het vaststellen van de tumor in het hoofd-hals gebied. Deze gastroscopie zal uitgevoerd worden door een Maag-, Darm-, en Leverarts. Als er géén slokdarmtumor gevonden wordt tijdens de screening dan zal de screening na één jaar herhaald worden. Het primaire eindpunt is het aantal patiënten waarbij een tumor gevonden is in de slokdarm tijdens de screening gastroscopie. Secundaire eindpunten zijn;  

(1) Het aantal patiënten met een slokdarmtumor die behandeld kan worden middels een endoscopische resectie of door een aanvullende behandeling zoals chemotherapie of radiotherapie gevolgd door chirurgie. 

(2) Het aantal slokdarmtumoren die gevonden worden tijdens de gastroscopie na één jaar. 

(3) Het aantal patiënten waarbij het initiële behandelplan van de hoofd-hals kanker aangepast is door het behandelplan van de slokdarmkanker. 

(4) De 5-jaars overleving. 

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling.

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst.

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek.

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.