Volvulus

Wat is een volvulus?

We spreken van een volvulus als een gedeelte van de darm om zichzelf heen gedraaid is. Een volvulus kan ontstaan van de maag, de dunne darm en de dikke darm. Als gevolg van de draaiing ontstaat een darmafsluiting. Dit wordt ook wel een ileus genoemd. Voedsel kan dan niet meer door de darm heen.  Als de volvulus langere tijd aanhoudt, kan het gedraaide deel van de darm afsterven. Dit komt doordat de bloedtoevoer naar het afgeknelde deel van de darm wordt belemmerd. Hierdoor komt er te weinig zuurstof in de darm.

Oorzaken van een volvulus

De oorzaak van een volvulus is in de meeste gevallen niet bekend. Bij zuigelingen kan een volvulus ontstaan door een aangeboren afwijking. Klachten ontstaan dan vaak in de eerste maand na de geboorte door een afwijkende ligging van de darm. Dit wordt ook wel malrotatie genoemd. Bij volwassenen kan een volvulus in de dikke darm ontstaan als er sprake is van een abnormaal lang sigmoïd. Het sigmoïd is het laatste, bochtige gedeelte van de dikke darm dat direct voor de endeldarm ligt.

Klachten bij een volvulus

Een volvulus van de maag geeft buikpijn en braken. Een volvulus van de dunne darm veroorzaakt plotselinge aanvallen van hevige buikpijn (kolieken), misselijkheid, braken en een opgezette buik. Een volvulus van het sigmoïd geeft buikpijn en een opgezette buik. Daarnaast is het wegblijven van de ontlasting en winden een belangrijk signaal.

Een volvulus kan vanzelf terugdraaien. De klachten verdwijnen dan meestal vrij snel vanzelf. Als de draaiing langere tijd aanhoudt, kunnen ernstige complicaties ontstaan. Het gedraaide deel van de darm kan afsterven door een verminderde bloedtoevoer. Er kan ook een darmperforatie ontstaan als de darm open barst. In dat geval is zeer snel operatief ingrijpen noodzakelijk.

Diagnose van een volvulus

De diagnose wordt meestal gesteld aan de hand van karakteristieke klachten, lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek. De arts kan bijvoorbeeld een röntgenfoto maken of een CT-scan doen. Soms kan pas tijdens de operatie een juiste diagnose worden gesteld.

Behandeling van een volvulus

Bij een volvulus van de maag en de dunne darm is een operatie vrijwel altijd noodzakelijk. Soms is het voldoende om tijdens de operatie de gedraaide darm of maag terug te draaien. Dit kan alleen als deze niet is aangetast. Als het gedraaide deel van de darm is beschadigd, moet dit deel verwijderd worden. De chirurg hecht vervolgens de resterende delen van de darm aan elkaar.

In sommige gevallen, als er een deel van je darm is verwijderd, krijg je na de operatie een stoma. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting via je buikwand. Meestal is dit een tijdelijk stoma dat wordt aangelegd om de genezing van de darm te bevorderen.

Bij een volvulus van het sigmoïd kan het gedraaide deel van de darm soms tijdens een endoscopie (kijkonderzoek) teruggedraaid worden. Hierbij wordt een flexibele slang via je anus ingebracht in de darm. Vaak is de plaats van de draaiing heel goed te zien. Tijdens de endoscopie kan de volvulus worden terug gedraaid. Helaas ontstaat dan vaak na enige tijd opnieuw een volvulus. Dit heet een ‘intermitterende sub-volvulus’. Als dat gebeurt, is operatief ingrijpen meestal alsnog noodzakelijk.