Het ontrafelen van darmveroudering bij alcoholgerelateerde hepatitis: Van biomarkers tot mechanisme en gepersonaliseerde geneeskunde

Het onderzoek

Alcohol is de belangrijkste oorzaak van de sterfte aan leverziekten in Europa. Meer dan de helft van alle gevallen van levercirrose wordt veroorzaakt door alcoholgerelateerde leverziekte (ALD). Alcoholische hepatitis (AH) is een ernstige vorm van ALD, en een heftige diagnose. Van de mensen die te horen krijgen dat ze alcoholische hepatitis hebben, overlijdt de helft binnen een jaar. Die mensen zijn vaak ook relatief jong: de piekleeftijd van overlijden ligt in de late veertig en vroege vijftig.

Tot voor kort was het moeilijk om te onderzoeken hoe hoog het risico op sterven is bij mensen met alcoholische hepatitis. Er zijn aanwijzingen gevonden voor aanwezigheid van bepaalde eiwitten, die uitgescheiden worden door verouderde (senescence) cellen, bij mensen die een hoger risico lopen op overlijden. Hun ontlasting bevat meer senescence eiwitten. Om deze aanwijzingen verder te onderzoeken, en een potentieel medicijn te verkennen, stelt MDL Fonds geld beschikbaar aan Stijn Meijnikman.

Het doel van dit onderzoek is testen of de hoeveelheid senescence eiwitten in ontlasting inderdaad een goede test – ook wel biomarker genoemd – is om in te schatten hoeveel risico een patiënt met AH loopt op vroeg overlijden. Daarnaast gaan de onderzoekers op meerdere manieren testen of senolytische medicijnen, dat zijn medicijnen die verouderde cellen verwijderen, kunnen helpen om de schadelijke effecten bij alcoholgerelateerde leverziekten om te keren.

Om te bepalen of senescence eiwitten kunnen dienen als biomarker, vergelijken de onderzoekers de waarden van die eiwitten in de ontlasting bij mensen met alcoholische hepatitis met de waarden bij gezonde mensen. Ze verwachten daarbij dat de hoeveelheid eiwit samenhangt met de ernst van de leverschade. Hoe meer eiwit, hoe groter risico de patiënt loopt om ernstig ziek te worden.

Om de effectiviteit van de senolytische medicijnen te testen, gaan de onderzoekers eerst testen op darm-organoïden. Dat zijn kleine stukjes darmweefsel, kunstmatig opgekweekte miniorgaantjes, voor onderzoek. Door deze cellen bloot te stellen aan alcohol, en daarna te behandelen met de medicijnen, kan worden vastgesteld of de hoeveelheden senescence eiwitten eerst groter worden (na de alcohol) en daarna kleiner (na de medicijnen). Vervolgens wordt deze test ook uitgevoerd bij muizen, om meer bewijs te verzamelen voor de werking van de senolytische medicatie.

De onderzoekers verwachten dat senescence eiwitten een goede biomarker zijn voor AH, en dat daarmee goed voorspeld kan worden welke patiënten het meeste risico lopen op een ernstig ziektebeeld. Daardoor kan medische hulp steeds meer op de individuele patiënt aangepast worden. Daarnaast wordt het gebruik van senolytische medicijnen om senescence cellen tegen te gaan op dit moment in andere onderzoeksgebieden al getest op mensen. Als deze medicatie in het huidige onderzoek goed werkt in de gekweekte minidarmen, en in de muismodellen, kan het onderzoek mogelijk snel doorgezet worden naar onderzoek bij mensen. De onderzoekers hopen daarmee dat een medicijn voor behandeling van alcoholgerelateerde leverziekten dichterbij is dan we tot voor kort dachten.

Tussentijdse resultaten

Wordt nog verwacht.

Het eindresultaat

Wordt nog verwacht.

Resultaten van wetenschappelijk onderzoek

Om van een idee tot een toepassing te komen is veel onderzoek nodig. Dit kost tijd. Ook wanneer een onderzoek andere resultaten oplevert dan verwacht, leren we daar veel van. Daardoor is ieder resultaat een stap vooruit.

Projectinformatie

Orgaan: Lever & darmen
Aandoening: Alcoholgerelateerde leverziekte
Titel project: Het ontrafelen van darmveroudering bij alcohol-gerelateerde hepatitis: Van biomarkers tot mechanisme en gepersonaliseerde geneeskunde
Projectleider: Stijn Meijnikman
Instantie: Amsterdam UMC
Gestart in: 2025
Looptijd: 4 jaar
Status: Lopend

Veelgestelde vragen over wetenschappelijk onderzoek

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling.

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst.

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek.

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen. 

Over MDL Fonds

Een gezonde buik voor iedereen, dat is onze droom. Daar werken we hard aan. We financieren wetenschappelijk onderzoek en geven informatie over MDL-ziekten. Op die manier kunnen we de zorg verbeteren, ziektes sneller opsporen en de kwaliteit van leven voor MDL-patiënten verbeteren. Dat doen we niet alleen, maar samen met artsen, onderzoekers, patiënten, hun familie en vrienden, met donateurs en vrijwilligers.

Alleen met jouw gift kunnen we onderzoeken zoals deze steunen. Help je mee?

Kies frequentie
Kies bedrag
Al 3 donateurs steunden vandaag een gezonde buik voor iedereen.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang maandelijks nieuws en info over een gezonde buik.

Wil je goed voor je buik zorgen?

Meld je aan voor de nieuwsbrief. Dan krijg je veel gezonde tips, lekkere recepten, mooie interviews, evenementen en het laatste nieuws over MDL-ziekten en MDL Fonds.
Je ontvangt maximaal twee nieuwsbrieven per maand en afmelden kan al met één klik. Lees je voortaan mee?
Dit veld is verborgen bij het bekijken van het formulier
Dit veld is verborgen bij het bekijken van het formulier
JJJJ dash MM dash DD