Verbeteren van de effectiviteit en veiligheid van geneesmiddelen voor patiënten met cirrose

Er is een stijgende lijn te zien in het aantal mensen in Nederland met levercirrose, verlittekening van de lever. Die trend hangt samen met een groeiend aantal mensen met overgewicht, en komt ook door het ouder worden van de bevolking. Bij levercirrose is de lever zodanig ontstoken geweest dat er littekens zijn ontstaan, met als gevolg dat de lever minder goed kan werken. Iemand kan bijvoorbeeld geel gaan zien, last hebben van buikpijn en vermoeidheid en verandering in gewicht. Tegelijkertijd kan er bij levercirrose portale hypertensie voorkomen, waarbij de poortader (het bloedvat dat bloed naar de lever aanvoert) onder te hoge druk komt te staan. Die hoge bloeddruk kan zich vervolgens verspreiden naar andere bloedvaten in het lichaam en gevaarlijke interne bloedingen tot gevolg hebben.

Er bestaat medicatie tegen levercirrose. Die medicijnen kunnen levercirrose zelf niet genezen, maar wel de ernstige gevolgen beperken. Voor artsen is het soms moeilijk te bepalen welk medicijn en in welke dosering gepast is voor een individuele patiënt. Bij een verkeerde dosering werkt het medicijn minder effectief en kan de gebruiker bovendien last hebben van vervelende bijwerkingen. Manieren om te meten of een medicijn goed werkt, zijn veelal gebaseerd op gezonde mensen, en mogelijk dus niet altijd waarheidsgetrouw bij mensen met leverziekten. Daarom stelt MDL Fonds geld beschikbaar aan Midas Mulder van het Haaglanden MC, om van drie veelgebruikte medicijnen bij levercirrose in kaart te brengen welke effecten die medicijnen hebben bij mensen die de ziekte hebben.

Het onderzoek heeft als doel om meer inzicht te verkrijgen in de invloed van drie veelgebruikte medicijnen op de bloedspiegel van patiënten met levercirrose. Als bijvoorbeeld blijkt dat bij veel mensen het medicijn niet goed wordt afgebroken door de lever, moet de dosering daarop aangepast worden, om nare bijwerkingen zo veel mogelijk te voorkomen.

De onderzoekers nemen bloed af van mensen die onder behandeling zijn voor levercirrose, en meten de hoeveelheden medicijn in het bloed op verschillende tijdstippen van de dag. Ook brengen ze een aantal lichamelijke functies in kaart, zoals bloeddruk, hartslag, nierfunctie en gewichtsverlies sinds gebruik van het medicijn. Daarnaast bekijken ze de staat van leverfibrose (het ontstaan van littekens, de voorloper van levercirrose) bij de patiënten. Aan de hand van die gegevens bepalen ze in hoeverre het medicijn doet wat het moet doen.

Door te meten hoeveel medicijn patiënten in hun bloed hebben, en wat daarvan de effecten zijn, kunnen de doserings-adviezen verbeteren. Dan krijgen patiënten genoeg medicijn binnen om de gewenste effecten te behalen, maar niet zo veel dat ze (onnodig) veel last van bijwerkingen krijgen. Die adviezen kunnen MDL-artsen en ziekenhuisapothekers uiteindelijk gebruiken om patiënten een dosering op maat voor te schrijven.

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling.

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst.

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek.

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.