Hepatitis E
Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Hepatitis E wordt veroorzaakt door het hepatitis E-virus.
Wat is hepatitis E?
Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis E wordt veroorzaakt door het hepatitis E-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis A, B, C en D. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis.
Hepatitis E komt wereldwijd voor, ook in Nederland komt de ziekte voor. De ziekteverschijnselen bij hepatitis E lijken op die van hepatitis A.
Er zijn vier typen van het hepatitis E-virus:
Feiten en cijfers over hepatitis E
Nederland
In Nederland komt hepatitis E weinig voor. De laatste jaren neemt het aantal besmettingen met hepatitis E toe. De oorzaak hiervan is nog onbekend.
Wereldwijd
Wereldwijd zijn er jaarlijks zo’n 20 miljoen hepatitis E-infecties. Er zijn ruim drie miljoen acute gevallen en zo’n 70.000 doden gerelateerd aan hepatitis E. Deze getallen worden vooral bepaald door uitbraken in ontwikkelingslanden. Hepatitis E komt vooral in landen met slechte sanitaire voorziening en matige hygiënische omstandigheden.
- Type 1 komt voor in Azië en Latijns-Amerika
- Type 2 komt voor in Afrika en Mexico
- Type 3 komt wereldwijd voor, ook in Nederland
- Type 4 komt voor in Oost-Azië en Centraal-Europa
Oorzaken van hepatitis E
De oorzaak van hepatitis E is besmetting met het hepatitis E-virus. Het virus veroorzaakt een ontsteking aan de lever. Het virus komt wereldwijd voor. Er zijn verschillende typen van het virus. In Nederland komt alleen type 3 voor. Dit is een ander type dan in ontwikkelingslanden voorkomt. In ontwikkelingslanden komt besmetting via verontreinigd drinkwater en voedsel het meeste voor.
Het is niet precies bekend hoe mensen in Nederland besmet raken met het hepatitis E-virus. Besmetting van mens op mens is zeer klein. Het virus kan voorkomen in vlees en ontlasting van onder andere varkens, herten en wilde zwijnen. Besmetting met hepatitis E kan plaatsvinden door het eten van besmet voedsel, zoals varkensvlees dat onvoldoende verhit is, en via besmet bloed.
Toename aantal besmettingen
Sinds 2014 is in Nederland het aantal mensen dat besmet is met hepatitis E sterk gestegen. De oorzaak hiervan is nog niet duidelijk. Het Centraal Veterinair Instituut (CVI), de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoeken of varkens hierin een rol spelen. Onderzocht wordt of er ook andere besmettingsbronnen zijn.
Leverworst en leverpaté besmet met het hepatitis E-virus
Bloedbank Sanquin heeft enige tijd geleden een aantal varkensvleesproducten onderzocht. In 78% van de onderzochte leverworsten en in 80% van de leverpaté’s is het hepatitis E-virus aangetroffen. De NVWA heeft dit met eigen onderzoek bevestigd. Leverworst en leverpaté zijn producten die niet goed zijn verhit.
Voedingsadvies van RIVM
Het RIVM heeft naar aanleiding van dit onderzoek in juni 2016 een voedingsadvies opgesteld. Dit advies is voor mensen die een transplantatie hebben gehad en medicijnen gebruiken die de afweer onderdrukken. Bij hen kan hepatitis E ernstig verlopen en is er een grotere kans op chronische hepatitis E.
Klachten bij hepatitis E
De klachten en het ziekteverloop van hepatitis E komen overeen met die van hepatitis A. Hepatitis E geneest meestal binnen één tot vier weken en verloopt bijna nooit ernstig. De meeste mensen krijgen geen klachten.
Klachten die kunnen optreden bij hepatitis E zijn:
- misselijkheid
- moeheid
- weinig zin in eten
- koorts
- spier- en gewrichtspijnen
- een gevoel van griep
- pijn boven in de buik aan de rechterkant
- geel worden van het oogwit en de huid
- donkere urine
- lichtgekleurde ontlasting (grijs-wit)
Ziekteverloop
Hepatitis E geneest meestal binnen één tot vier weken en verloopt bijna nooit ernstig. Het lichaam ruimt het virus zelf op.
Naar schatting is de tijd tussen besmetting met het virus en het optreden van klachten twee tot acht weken. Dit noemen we incubatietijd. De meeste mensen krijgen geen klachten. Mensen met een verminderde weerstand kunnen wel klachten krijgen.
Hepatitis E kan chronisch worden bij mensen met een sterk verminderde weerstand. Transplantatiepatiënten hebben een verminderde weerstand doordat zij medicijnen krijgen die de afweer onderdrukken. Ook bij chemotherapie of een ernstige ziekte kan de weerstand verminderd zijn, waardoor het lichaam het virus niet kan opruimen.
Diagnose van hepatitis E
De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis E stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis E-virus. Antistoffen zijn vanaf ongeveer twee tot zes weken na besmetting in het bloed aantoonbaar.
Behandeling van hepatitis E
Een behandeling is meestal niet nodig. Hepatitis E gaat na verloop van tijd vanzelf over. Gezonde mensen die besmet zijn geraakt met het virus genezen meestal binnen enkele weken. Bij mensen met een verminderde weerstand kan hepatitis E wel ernstig verlopen of chronisch worden.
Oorzaken van een verminderde weerstand kunnen zijn:
- het gebruik van medicijnen die de afweer onderdrukken bijvoorbeeld na een transplantatie
- chemotherapie
- een ernstige ziekte
Medicijnen
Er bestaan geen specifieke medicijnen tegen hepatitis E. Wel blijkt het medicijn ribavirine bij een aantal patiënten effectief te zijn. Ribavirine is een virusremmer.
Bij mensen die medicijnen gebruiken die de afweer onderdrukken, kan het verlagen van de dosering daarvan gunstig zijn.
Dit kun je zelf doen bij hepatitis E
Tips en adviezen bij hepatitis E
Nederlandse Leverpatiënten Vereniging
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Hepatitisinfo.nl
Op hepatitisinfo.nl vind je informatie over verschillende leveraandoeningen.
We houden je graag op de hoogte
MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.
Colofon
Deze informatie is geschreven door het MDL Fonds in samenwerking met de Nederlandse Leverpatiëntenvereniging.
In samenwerking met:
Dr. Rob de Knegt, MDL-arts
Dr. Martijn ter Borg, MDL-arts
Laatst herzien:
januari 2017
Bronnen:
NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, 2016
RIVM-website
Factsheets WHO, 2016