Barrett-slokdarm

De slokdarm is een gespierde buis van ongeveer 30 cm lang en loopt van de keelholte tot aan de maag. De spieren in de slokdarmwand vervoeren voedsel naar de maag. De slokdarm bestaat (van buiten naar binnen) uit spieren, een laagje bindweefsel en slijmvlies. Op de overgang van slokdarm naar maag zit een sluitspiertje. Het gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap uit de maag niet terug de slokdarm in.

Soms werkt de afsluitfunctie tussen maag en slokdarm niet goed, bijvoorbeeld door een ‘breukje in het middenrif’. Het middenrif is een platte spier die de borstholte en buikholte van elkaar scheidt. In het middenrif zit een kleine opening, waardoor de slokdarm naar de maag loopt. Als deze opening in het middenrif te wijd is, kan de maag in de borstholte omhoogschuiven. We noemen dit een ‘breukje in het middenrif’. Er stroomt dan zure maaginhoud in de slokdarm. De meeste mensen met een Barrett-slokdarm hebben ook een breukje in het middenrif.

Brandend maagzuur kan meestal goed behandeld worden door medicijnen. Grofweg zijn er twee soorten medicijnen:

Neutraliserende medicijnen
Deze middelen zorgen ervoor dat de maag minder zuur wordt. Deze middelen hebben direct effect, maar het effect houdt niet lang aan. Nadat het maagzuur is geneutraliseerd, maakt de maag extra zuur aan. Hierdoor kunnen de klachten terugkeren. Deze medicijnen zijn daarom geschikt om zo nu en dan klachten te behandelen en niet bedoeld voor langdurig en regelmatig gebruik. Voorbeelden van deze middelen zijn Rennie®, Antagel® en Maalox®.

Maagzuurremmers
Maagzuurremmers zijn medicijnen die de productie van maagzuur remmen. Het effect van deze middelen houdt langer aan. Hierdoor zijn ze geschikt voor langdurig gebruik. Veel mensen met een Barrett-slokdarm slikken dagelijks een maagzuurremmer. Voorbeelden van deze middelen zijn Losec®, Nexium®, Pantozol®, Prezal® en Pariet®.

Controle is nodig omdat soms vanuit een Barrett-slokdarm slokdarmkanker kan ontstaan. Als een slokdarmtumor op tijd wordt ontdekt, is deze vaak goed te behandelen. Is de kanker al langer aanwezig (vergevorderd stadium), dan is de behandeling heel ingrijpend. Bovendien is de kans om te genezen dan veel kleiner. Hoe vaak controle nodig is bij een Barrett-slokdarm, is met name afhankelijk van de lengte van de Barrett-slokdarm.

Een Barrett-slokdarm korter dan vijf centimeter hoeft niet te worden gecontroleerd, omdat het risico op kanker dan verwaarloosbaar klein is. Verdere controles dragen dan niet bij aan de gezondheid. Mensen met een Barrett-slokdarm tussen de vijf en tien centimeter worden elke drie jaar gecontroleerd. Bij een Barrett-slokdarm langer dan tien centimeter worden mensen doorverwezen naar een gespecialiseerd Barrett Expert Centrum.

Als er tijdens de controle licht onrustige cellen worden gevonden, is dit een reden om biopten door een gespecialiseerde patholoog opnieuw te laten bekijken. Als deze bevestigt dat er licht onrustige cellen aanwezig zijn, wordt de patiënt doorverwezen naar een gespecialiseerd Barrett Expert Centrum. Ook bij een diagnose van ernstig onrustige cellen of slokdarmkanker wordt de patiënt doorverwezen naar een gespecialiseerd Barrett Expert Centrum. Daar wordt bekeken of behandeling nodig is.

In het veranderde weefsel van een Barrett-slokdarm kunnen vroege vormen van slokdarmkanker ontstaan. Soms is het dan mogelijk dit afwijkende weefsel te verwijderen. Dit gebeurt met een flexibele slang (endoscoop) die via de mond naar de slokdarm wordt gebracht. De arts schuift kleine instrumenten door de endoscoop. Het afwijkende weefsel in de slokdarm kan zo weggesneden worden zonder dat er een operatie nodig is. Dit wordt ook wel endoscopische mucosale resectie (EMR) genoemd. Deze behandeling is alleen mogelijk als de afwijking zich tot de bovenste laag van de slokdarmwand beperkt. Na deze behandeling wordt langere tijd een hoge dosis maagzuurremmers gegeven.

Ablatie therapieën zijn behandelingen waarmee het Barrett-slijmvlies dat risico loopt op het vormen van slokdarmkanker, weggebrand wordt. Ablatie betekent wegbranden. Bij een zichtbare afwijking in de Barrett-slokdarm wordt deze afwijking meestal eerst met endoscopische mucosale resectie (EMR) weggehaald. Daarna wordt de rest van de Barrett-slokdarm behandeld met ablatie therapie. In sommige gevallen is er geen zichtbare afwijking, maar zijn er wel onrustige cellen, dan wordt al het Barrett-slijmvlies weggebrand. De ablatieve behandelingen die tegenwoordig het meeste wordt toegepast is radiofrequente ablatie (RFA).

Bij radiofrequente ablatie (RFA) wordt het meest oppervlakkige laagje van de slokdarmwand korte tijd sterk verhit, waardoor dit laagje afsterft. Er zijn twee soorten RFA-behandelingen: de ballonbehandeling en de behandeling met een ablatieapparaatje. Met de ballonbehandeling kunnen grotere delen in één keer behandeld worden. Als er zichtbare afwijkingen te zien zijn in de slokdarm, worden deze eerst weggehaald met endoscopische mucosale resectie (EMR). Daarna volgt dan de behandeling met RFA. Als er geen zichtbare afwijkingen in de slokdarm te zien zijn, wordt alleen behandeld met RFA. Na RFA wordt een lange tijd een hoge dosis maagzuurremmers gegeven. Hierdoor ontstaat er gezond slokdarmweefsel op de plaats waar het Barrett-weefsel zat. Meestal zijn er drie RFA-behandelingen nodig om het beste resultaat te krijgen. Tussen die behandelingen zitten steeds drie à vier maanden.

Bij vergevorderde vormen van slokdarmkanker in een Barrett-slokdarm kan een operatie nodig zijn waarbij de slokdarm wordt verwijderd. Meestal vindt eerst een voorbehandeling plaats met chemotherapie en bestraling. Het operatief verwijderen van de slokdarm wordt ook wel een slokdarmresectie genoemd. Dit is een ingrijpende operatie, waarbij complicaties kunnen optreden.

Lees hier meer over de verschillende behandelingen van slokdarmkanker.