Verstopping bij kinderen
We spreken van verstopping wanneer een kind minder dan drie keer per week ontlasting heeft, of last heeft van harde, droge ontlasting.
Wat is verstopping bij kinderen?
We spreken van verstopping wanneer een kind minder dan drie keer per week ontlasting heeft, of last heeft van harde, droge ontlasting. Ieder kind heeft een eigen ontlastingspatroon. Sommige kinderen gaan drie keer per dag naar het toilet, anderen maar drie keer per week. Dit is allemaal normaal, zolang de ontlasting soepel is en het kind niet hard hoeft te persen om de ontlasting kwijt te raken.
Oorzaken van verstopping bij kinderen
Verstopping bij kinderen wordt in veel gevallen veroorzaakt door een ongezond voedingspatroon of een verkeerde leefstijl. Ook weinig bewegen, onregelmatig leven, stress en psychische factoren kunnen een rol spelen. Daarnaast is de oorzaak van verstopping bij kinderen soms onbekend. In sommige gevallen is verstopping bij kinderen een verschijnsel bij een andere ziekte.
Verstopping ontstaat doordat ontlasting te lang in de dikke darm zit. In de dikke darm wordt vocht onttrokken aan de ontlasting. Hoe langer de ontlasting in de dikke darm zit, hoe harder en droger de ontlasting wordt.
De meest voorkomende oorzaken van verstopping bij kinderen zijn:
- Een vezelarme voeding
Vezels stimuleren de darmbeweging en houden de ontlasting zacht en soepel. Vezels zijn onverteerbare plantendeeltjes in de voeding die onveranderd in de dikke darm aan komen. In de dikke darm nemen ze vocht op. Door deze sponswerking zorgen ze voor een soepele ontlasting en goede stoelgang. Vezels zitten met name in volkoren brood, muesli, groente en fruit. Lees meer over vezelrijke voeding. - Te weinig drinken
Voldoende drinken is nodig voor een soepele ontlasting en goede stoelgang. Te weinig drinken kan een harde, droge ontlasting veroorzaken. - Overgang naar ander voedsel
Bij baby’s kan de overgang van borstvoeding naar ander voedsel darmklachten zoals verstopping geven. Dit komt doordat de darmen moeten wennen aan ander voedsel. - Het negeren van aandrang
Sommige kinderen negeren het aandranggevoel en gaan niet naar het toilet. Het kan ook zo zijn dat je kind, bijvoorbeeld op school, niet naar het toilet mag of durft als het aandrang voelt. Hierdoor blijft de ontlasting langer in de darm en wordt deze steeds harder. Als je kind aandrang negeert en toiletbezoek uitstelt, blijft ontlasting langer dan noodzakelijk in de dikke darm. Hierdoor kan een harde en droge ontlasting ontstaan. - Te weinig lichaamsbeweging
Regelmatig bewegen en sporten is noodzakelijk voor een goede darmwerking. Als een kind te weinig beweegt, beweegt de darm ook minder. Hierdoor blijft ontlasting langer in de dikke darm dan noodzakelijk en kan verstopping ontstaan. - Psychische factoren
Je kind kan ook last krijgen van verstopping als:
- Het kind te veel wordt gestimuleerd om naar de toilet te gaan
- Er te veel onrust en weinig regelmaat is in het dagelijks leven
- Het kind moeilijk meekomt op school
- Het kind veel gepest wordt
- Er te veel van het kind verwacht wordt
- Er spanningen zijn thuis, zoals ruzies of een scheiding
- Het kind een nare gebeurtenis meemaakt, zoals een ziekte of overlijden van een familielid of huisdier
- Prikkelbare Darm Syndroom
Bij een prikkelbare darm is de darmwand overgevoelig voor prikkels en reageert hierop met krampen en pijn. De buikpijn gaat vaak samen met verstopping of met diarree. Ook kan het kind een wisselend ontlastingspatroon hebben; de ene keer is de ontlasting hard en droog en de volgende keer juist weer dun. De buikpijn verdwijnt vaak weer nadat het kind heeft gepoept of windjes heeft gelaten. De oorzaak van prikkelbare darm syndroom is niet bekend. Spanning, verdriet, te weinig beweging en vezelarme voeding kunnen een rol spelen. - Andere ziekte
Verstopping kan ook een verschijnsel zijn bij een andere ziekte, bijvoorbeeld een aangeboren aandoening zoals de ziekte van Hirschsprung of een voedselintolerantie of voedselallergie. Meer informatie over deze aandoeningen vindt je onder ons aandoeningen-overzicht.
Klachten bij verstopping bij kinderen
Wanneer je kind minder dan drie keer peer week ontlasting heeft, spreken we van verstopping (of obstipatie). De belangrijkste klachten bij verstopping zijn een harde, droge ontlasting en moeilijk of niet kunnen poepen. Vaak kost het veel moeite om de ontlasting kwijt te raken, en lukt het alleen door hard te persen. Behalve lichamelijke klachten kunnen ook psychische problemen het gevolg zijn van verstopping.
De klachten die bij verstopping kunnen optreden zijn:
Diagnose van verstopping bij kinderen
De diagnose ‘verstopping’ wordt door de huisarts gesteld, op basis van het klachtenpatroon. Wanneer de oorzaak van de klachten niet duidelijk is, kan de huisarts je kind doorverwijzen voor verder onderzoek. Dit zal met name gebeuren bij zeer ernstige verstopping, of wanneer de adviezen en medicijnen niet voldoende helpen.
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om vervolgens een diagnose te kunnen stellen. In sommige gevallen kan een gesprek met een psycholoog inzicht geven in de oorzaak van de klachten.
Hier vind je informatie over de verschillende darmonderzoeken.
Behandeling van verstopping bij kinderen
In eerste instantie zal de huisarts adviezen geven over het voedings- en leefpatroon, die de klachten kunnen verminderen. Deze adviezen zijn te vinden onder ‘tips en adviezen’. Wanneer dit geen effect heeft kan de huisarts verschillende medicijnen voorschrijven. Als de klachten aan blijven houden kan de huisarts je kind doorverwijzen. Wanneer een andere ziekte de oorzaak is van verstopping, moet deze ziekte behandeld worden.
Behandeling met geneesmiddelen:
Dit kun je zelf doen bij verstopping bij kinderen
Tips en adviezen bij verstopping bij kinderen
- Vezels zijn onverteerbare, plantaardige voedingsdeeltjes, die onveranderd in de dikke darm aankomen. In de dikke darm stimuleren de vezels de darmbeweging. Ook nemen sommige vezels vocht op, waardoor de ontlasting zacht en soepel wordt. Vezels zitten met name in volkorenproducten, groente en fruit.
- Te weinig drinken kan een harde en droge ontlasting tot gevolg hebben. Per dag heeft een kind ongeveer 1 tot 1,5 liter nodig. Als je kind veel of extra vezels eet, is het belangrijk dat het ook extra veel drinkt. Vezels nemen namelijk veel vocht op. Dit vocht moet aangevuld worden, anders wordt de ontlasting droog en hard.
- Beweging zorgt ervoor dat de werking van de darm op gang blijft.
- Laat je kind meteen naar het toilet gaan als hij/zij aandrang heeft. Ook wanneer dit tijdens het eten is. Door de ontlasting op te houden, wordt deze verder ingedikt. Hierdoor kan verstopping ontstaan. Geef je kind rustig de tijd om op het toilet te zitten.
- Een vezelrijk ontbijt zorgt ervoor dat de darm op gang komt en in beweging blijft.
- Schenk niet te veel aandacht aan het probleem. Zeg niet steeds dat je kind moet poepen. Geef je kind complimentjes als het probeert te poepen, ook als het niet lukt. Misschien vindt je kind het prettig als je zijn buik masseert. Hierdoor ontspant de darm waardoor deze beter werkt.
- Eet je kind te weinig vezels, dan is het goed om meer vezelrijke voeding te gaan gebruiken. Door het gebruik van extra vezels in de voeding kan je kind in het begin last krijgen van een opgeblazen gevoel en winderigheid. Deze klachten zullen verminderen wanneer de darm gewend is aan de verandering.
- Er zijn veel zelfzorgmiddelen verkrijgbaar die verstopping kunnen verminderen. Zelfzorgmiddelen zijn medicijnen die zonder recept verkrijgbaar zijn bij apotheek of drogist. Gebruik deze medicijnen nooit voor langere tijd op eigen initiatief. Als de klachten langer dan twee weken aanhouden, dan is het goed om naar de huisarts te gaan. Deze kan inschatten of verder onderzoek nodig is. De huisarts kan je voedingsadviezen en andere tips geven en eventueel een passend medicijn of vezelpreparaat voorschrijven.
- Er zijn veel zogenaamde ‘natuurlijke’ producten verkrijgbaar, om de stoelgang te verbeteren. Vaak bevatten deze natuurlijke middelen kruiden die darm prikkelen, zoals bijvoorbeeld senna(peulen). Voorbeelden hiervan zijn laxeerthee en soms ontbijtthee. Wees hier voorzichtig mee, omdat er nog veel onduidelijkheid is over het effect van senna op de darmwand. Voor vragen over laxeermiddelen kun je het beste je huisarts of apotheker raadplegen.
- Het thema ‘Spijsvertering’ biedt veel informatie over een gezonde buik, en informatie over de mogelijke oorzaken van buikpijn en poepproblemen. Ook voor kinderen is extra informatie beschikbaar om hun buik gezond te houden. Door informatie over vezelrijke voeding, voldoende lichaamsbeweging en gezond toiletgedrag leert een kind hoe hij of zij buikpijn kan voorkomen.
-
We houden je graag op de hoogte
MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.
Colofon
Deze informatie is geschreven door het MDL Fonds.
In samenwerking met:
Prof dr. M.A Benninga, kinder MDL-arts
Dr. L.M. Kager, MDL-arts
Laatst herzien:
2015