MDL Fonds slaat alarm: Zorgwekkende stijging transplantaties door leververvetting

Het aantal levertransplantaties door steatose, ofwel vervetting van de lever door leefstijl, is in Nederland de afgelopen zeven jaar verdrievoudigd. Dat blijkt uit cijfers van het grootste levercentrum in Nederland, het Erasmus MC in Rotterdam, na een inventarisatie door MDL Fonds. Waren het over de jaren 2017-2018 slechts enkele patiënten per jaar (10 van de 155, dus 6,5 procent van alle transplantaties), in 2023-2024 werden in het Erasmus MC 38 van de 200 patiënten (19 procent) getransplanteerd vanwege leververvetting door leefstijl. Landelijk betreft dat circa 50 patiënten per jaar die vanwege overgewicht een levertransplantatie ondergaan. Patiënten met alcohol gerelateerde leverontsteking zijn daarbij niet meegerekend. 

Prof. Harry Janssen, hoofd van de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten (MDL) in het Erasmus MC, is zeer verontrust over de sterk stijgende aantallen levertransplantaties door leververvetting. "Mensen denken bij overgewicht vaak aan vervelende gevolgen zoals hartinfarcten en diabetes, maar de vervetting van de lever kan uiteindelijk leiden tot de noodzaak van een transplantatie," legt hij uit. "Het pijnlijke is dat zo’n ingrijpende operatie met een gezonde levensstijl voorkomen had kunnen worden."

Mariël Croon, directeur MDL Fonds: ‘De cijfers zijn zeer zorgwekkend. Een levertransplantatie is het laatste redmiddel en heel ingrijpend voor de patiënt, en lang niet altijd mogelijk. Bovendien vergroot dit het tekort aan donorlevers, er sterven nog altijd mensen op de wachtlijst.’

Daar waar in het verleden in Nederland veelal levertransplantaties werden verricht voor virale hepatitis zien we recent dat de meeste patiënten een levertransplantatie ondergingen voor de complicaties van leververvetting. Opvallend daarbij is dat heel veel van de patiënten met leververvetting niet alleen levercirrose maar ook leverkanker ontwikkelen. Prof. Janssen zag deze trend al eerder tijdens zijn werk als leverarts in Noord-Amerika.

In Nederland had in 2023 50 procent van de bevolking overgewicht terwijl dit begin jaren`80 nog maar 33 procent was. “We zien parallel aan deze obesitasepidemie ook een sterke groei van leververvetting”, legt dr. Willem Pieter Brouwer, MDL-arts uit het Erasmus MC uit. “Vanuit Rotterdams bevolkingsonderzoek vinden we dat een derde van de bevolking leververvetting heeft. Andere onderzoeksgroepen laten eenzelfde beeld zien.”

Bij 4 procent van de algehele bevolking is er sprake van een actieve leverontsteking door leververvetting. In Nederland zou het naar schatting om ongeveer 700.000 mensen gaan. De leverontsteking leidt tot een sterk verhoogd risico op het ontstaan van levercirrose en leverkanker, en het risico dat er een levertransplantatie moet plaatsvinden. Het gebruik van alcohol verhoogt dit risico nog verder.

In risicogroepen, zoals mensen met diabetes mellitus type 2 (suikerziekte), komt leververvetting bij 55 procent voor en is er sprake van actieve ontsteking bij ongeveer 37 procent, volgens wereldwijde gegevens. Het is belangrijk om deze mensen te screenen op zowel leververvetting als leverontsteking, roepen Jansen en Brouwer op.

“Er is gelukkig ook goed nieuws”, zegt Mariel Croon van MDL Fonds, “Je kunt ontzettend veel doen om het tij te keren, als je er maar op tijd bij bent. De lever kan zichzelf tot op zekere hoogte herstellen. Een bijzonder orgaan dus waar je zuinig op moet zijn”.

Leverstijl

Daarom heeft MDL Fonds in samenwerking met MDL artsen van verschillende Universitaire centra een voorlichtingscampagne opgezet om de bewustwording rondom levergezondheid te vergroten. Een belangrijk onderdeel van deze campagne is de lancering van de nieuwe website Leverstijl.nl, waar bezoekers waardevolle tips en informatie kunnen vinden over het voorkomen van leververvetting en het verbeteren van hun algehele gezondheid.

Leverstijl.nl biedt:

• Informatie van medisch specialisten over de oorzaken en gevolgen van leververvetting.
• Tips voor een levercheck en leefstijladviezen.
• Verhalen van patiënten en BN’ers.
• Informatie van voedingswetenschappers over voeding en leefstijl.

MDL-specialisten benadrukken het belang van aandacht voor levergezondheid en roepen iedereen op om proactief stappen te ondernemen voor een gezondere levensstijl. "Het is cruciaal dat we de trend ombuigen en mensen bewust maken van de risico's van leververvetting", vindt prof. Janssen. "Door voorlichting en educatie hopen we dat mensen ook daadwerkelijk de nodige veranderingen in hun levensstijl aanbrengen."

Voor meer informatie over leververvetting en tips voor een gezondere levensstijl, bezoek Leverstijl.nl.