Hepatitis A
Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Hepatitis A wordt veroorzaakt door het hepatitis A-virus.
Wat is hepatitis A?
Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis A wordt veroorzaakt door het hepatitis A-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis B, C, D en E. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis. Hepatitis A is de minst ernstige vorm van hepatitis. Deze vorm komt vooral bij kinderen voor, maar ook volwassenen kunnen de ziekte krijgen.
In Nederland kan de ziekte voorkomen bij schoolkinderen en bij mensen die op reis zijn geweest in een land waar hepatitis A veel voorkomt, zoals Azië, Afrika, Zuid-Amerika. Besmetting vindt vooral plaats via verontreinigd voedsel en drinkwater.
Ziekteverloop
In het algemeen worden kinderen nauwelijks ziek van hepatitis A. Volwassenen voelen zich meestal zieker dan kinderen. Dit kan variëren van enkele weken tot drie maanden of langer. De tijd tussen besmetting met het virus en het optreden van klachten is twee tot zeven weken. Dit noemen we incubatietijd.
Als je besmet bent geraakt gaat het virus na verloop van tijd weer uit jouw lichaam. Hepatitis A wordt nooit chronisch, dat betekent dat het geen blijvende ziekte is. De ziekte gaat vanzelf over. Er bestaan geen medicijnen voor hepatitis A. Wel is er een vaccin waarmee de ziekte kan worden voorkomen. Als je eenmaal hepatitis A hebt gehad, dan ben je er de rest van jouw leven immuun voor. Je krijgt het dan niet opnieuw.
Feiten en cijfers over hepatitis A
In Nederland komt hepatitis A nauwelijks voor. Dit geldt ook voor de rest van West-Europa, Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland. Het komt vooral voor in landen met slechte sanitaire voorzieningen en slechte hygiënische omstandigheden, zoals Azië, Afrika, Zuid-Amerika.
Het aantal nieuwe gevallen van hepatitis A in Nederland neemt af.
- In 2003 waren er ongeveer 900 gemelde nieuwe gevallen
- In 2013 waren er 109 gemelde nieuwe gevallen
Oorzaken van hepatitis A
Hepatitis A ontstaat door besmetting met het hepatitis A-virus. Het virus veroorzaakt een ontsteking in de lever. Hepatitis A is heel besmettelijk. Vooral in de beginfase, tijdens de eerste twee weken, is er een grote kans op besmetting. Je kunt anderen al besmetten voordat je klachten hebt. Je bent besmettelijk vanaf ongeveer een week voordat de klachten beginnen tot een week daarna. Zelfs als je geen klachten hebt, kun je anderen besmetten.
Hoe vindt besmetting met het hepatitis A-virus plaats?
Het hepatitis A-virus wordt uitgescheiden via de ontlasting en zit dus in de ontlasting van iemand die besmet is. Verspreiding vindt plaats via de ontlasting van besmette personen. Je raakt besmet wanneer het virus in jouw mond terechtkomt.
Besmetting kan plaatsvinden:
- Via besmet voedsel of water
Besmetting vindt vooral plaats door het eten en drinken van voedsel of water dat verontreinigd is met ontlasting waarin het virus zit. Het risico op besmetting neemt toe als de hygiënische omstandigheden slecht zijn. In landen met slechte sanitaire voorzieningen en slechte hygiënische omstandigheden, kan het virus in voedsel en drinkwater terechtkomen. Dit is vooral in landen in Azië, Afrika, Zuid-Amerika. - Via seksueel contact (oraal-anaal)
Hepatitis A kan ook via seksueel contact worden overgedragen, vooral bij oraal-anaal-contact. Dit betekent seks waarbij contact is tussen de mond en de anus.
Klachten bij hepatitis A
Als je besmet bent geraakt met het hepatitis A-virus heb je in het begin vaak geen of weinig klachten. Vooral jonge kinderen hebben geen klachten. Volwassenen voelen zich meestal zieker dan kinderen. De klachten duren meestal niet langer dan zes weken. Klachten die na verloop van tijd kunnen ontstaan zijn:
- misselijkheid
- moeheid
- weinig zin in eten
- koorts
- een gevoel van griep
- pijn boven in de buik aan de rechterkant
- jeuk
- geelzucht
Geelzucht
Bij volwassenen kan hepatitis A gepaard gaan met geelzucht. Geelzucht is geen ziekte maar een symptoom bij verschillende aandoeningen van de lever. Klachten bij geelzucht zijn:
- lichtgekleurde ontlasting (grijs-wit)
- geel worden van het oogwit en de huid
- donkere urine
Verhoogde kans op een ernstig ziekteverloop
Diagnose van hepatitis A
De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis A stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis A-virus.
Meldingsplicht
Jouw huisarts is verplicht om het te melden bij de GGD wanneer bij jou de diagnose hepatitis A is gesteld. De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid.
Behandeling van hepatitis A
Er zijn geen medicijnen voor de behandeling van hepatitis A. De ziekte gaat na verloop van tijd vanzelf over. Wel is er een vaccin om de ziekte te voorkomen.
Dit kun je zelf doen bij hepatitis A
Tips en adviezen bij hepatitis A
Patiëntenverenigingen
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Op hepatitisinfo.nl vind je informatie over verschillende leveraandoeningen.
We houden je graag op de hoogte
MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.
Colofon
Deze informatie is geschreven door het MDL Fonds in samenwerking met de Nederlandse Leverpatiëntenvereniging.
In samenwerking met:
Dr. Rob de Knegt, MDL-arts
Dr. Martijn ter Borg, MDL-arts
Laatst herzien:
januari 2017
Bronnen:
NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, 2016
RIVM-website
Factsheets WHO, 2016