Malrotatie

Wat is een malrotatie?

Een malrotatie is een aangeboren afwijking van de darm waarbij een deel van de darm niet volledig naar de normale positie is gedraaid. De afwijking kan op verschillende plaatsen in de darm zitten. Meestal zit de afwijking ter hoogte van de blinde darm, ook wel het coecum genoemd. Het coecum bevindt zich direct na de overgang van de dunne naar de dikke darm.

Een malrotatie komt voor bij één op de 500 pasgeboren kinderen. Deze afwijking komt regelmatig voor samen met andere aangeboren afwijkingen van het spijsverteringskanaal. De diagnose wordt vrijwel altijd voor de eerste verjaardag gesteld. In sommige gevallen wordt de diagnose op latere kinderleeftijd gesteld. In zeer zeldzame gevallen wordt een malrotatie pas op volwassen leeftijd ontdekt.

Oorzaken van een malrotatie

Een malrotatie is een aangeboren afwijking. Deze afwijking ontstaat door onvoldoende draaiing van de darm tijdens de embryonale fase in de baarmoeder. In sommige gevallen is de malrotatie het gevolg van een aangeboren afwijking aan de buikwand of een aangeboren afwijking aan het middenrif (hernia diafragmatica).

Klachten bij een malrotatie

Meestal ontstaan klachten kort na de geboorte. Het meest kenmerkend is het gallig (groen) braken van de zuigeling. Daarnaast heeft het kindje vaak een opgezette, pijnlijke buik. Bij iets oudere kinderen ontstaan meestal plotselinge, hevige buikpijnaanvallen (kolieken). Ook hierbij is de buik vaak opgezet. Gallig braken kan ook bij oudere kinderen voorkomen maar is minder kenmerkend dan bij pasgeboren kinderen.

Als een malrotatie op volwassen leeftijd wordt vastgesteld, kunnen ook de bovengenoemde klachten voorkomen. Een malrotatie kan ook ontdekt worden na een lange periode van chronische buikpijn en perioden van misselijkheid en braken. Dit is echter erg zeldzaam. 

Door de malrotatie kan een volvulus ontstaan. Een volvulus is een draaiing van de darm waarbij een soort knoop in de darm ontstaat.  Door deze draaiing wordt de doorgang van ontlasting door de darm belemmerd en ontstaat er een darmafsluiting of ileus. Dit is een zeer ernstige situatie. Het gedraaide deel van de darm kan afsterven doordat de bloedtoevoer ernstig belemmerd is. Ook kan een darmperforatie ontstaan door de volvulus. Klachten die hierbij kunnen ontstaan zijn aanvallen van hevige buikpijn en braken.

Diagnose van een malrotatie

Bij zeer acute klachten, zoals gallig braken en aanvallen van hevige buikpijn, wordt soms direct een (kijk)operatie uitgevoerd. Met name bij kinderen die jonger zijn dan zes weken vindt er een spoedoperatie plaats. Tijdens de operatie wordt pas de diagnose gesteld. Bij minder acute symptomen kan de arts de diagnose stellen door middel van een CT-scan.

Behandeling van een malrotatie

De behandeling bestaat uit een operatie. Hierbij maakt de chirurg de ophangbanden waarmee de darm aan de buikwand vast hangt, los. Deze ophangbanden worden vervolgens zo ver mogelijk uit elkaar geplaatst. Op deze manier krijgt de darm de ruimte. Als er sprake is van een volvulus dan wordt deze darm teruggedraaid. Wanneer er een deel van de darm is afgestorven of ernstig beschadigd is,  zal de arts dit deel van de darm verwijderen. 

Meestal verwijdert de chirurg tijdens de operatie ook meteen de blindedarm (de appendix). Dat doet de chirurg omdat bij een eventuele blindedarmontsteking (appendicitis) op latere leeftijd die diagnose moeilijk te stellen is. Dit heeft te maken met de afwijkende ligging van de darm bij een malrotatie.

Meer informatie over de verschillende darmoperaties.