Buikpijn bij kinderen
Buikpijn bij kinderen kan zich op verschillende manieren uiten. Ook is de oorzaak van de buikpijn niet bij elk kind hetzelfde.
Wat is buikpijn bij kinderen?
Buikpijn bij kinderen kan zich op verschillende manieren uiten. Ook is de oorzaak van de buikpijn niet bij elk kind hetzelfde. Buikpijn komt veel voor bij kinderen. Van de kinderen op lagere schoolleeftijd heeft tien tot twintig procent er regelmatig last van. Behalve buikpijn hebben deze kinderen vaak ook andere klachten zoals misselijkheid, verstopping of diarree. Buikpijn bij kinderen kan verschillende oorzaken hebben.
Meestal wordt er echter geen duidelijke lichamelijke oorzaak gevonden. Kinderen klagen echter nooit zomaar over buikpijn. Ook al is er geen lichamelijke oorzaak, er is altijd een reden voor de buikpijn. Waarom een kind buikpijn heeft, is dan niet altijd makkelijk te achterhalen.
De klachten van kinderen met buikpijn kunnen erg verschillen. Soms is de buikpijn heel hevig, maar ook weer snel over. Dit noemen we acute buikpijn. In andere gevallen zijn de klachten minder hevig, maar wel langdurig aanwezig. We spreken dan van chronische buikpijn.
Acute buikpijn
Heeft je kind vrijwel nooit buikpijn en plotseling wel, dan kan het een infectie hebben. Een voorbeeld daarvan is buikgriep. Vaak heef je kind dan ook last van diarree, koorts, misselijkheid en braken. We spreken in dit geval van acute buikpijn. De pijn is hevig, maar duurt kort en is na een paar dagen meestal helemaal verdwenen. Een blindedarmontsteking veroorzaakt ook dit soort klachten. Maar de pijn zit dan vooral rechtsonder in de buik. Ook een blaasontsteking kan buikpijn en koorts veroorzaken.
Chronische buikpijn
Heeft je kind vrijwel nooit buikpijn en plotseling wel, dan kan het een infectie hebben. Een voorbeeld daarvan is buikgriep. Vaak heef je kind dan ook last van diarree, koorts, misselijkheid en braken. We spreken in dit geval van acute buikpijn. De pijn is hevig, maar duurt kort en is na een paar dagen meestal helemaal verdwenen. Een blindedarmontsteking veroorzaakt ook dit soort klachten. Maar de pijn zit dan vooral rechtsonder in de buik. Ook een blaasontsteking kan buikpijn en koorts veroorzaken.
Oorzaken van buikpijn bij kinderen
Buikpijn kan veel oorzaken hebben. Daarom is het vaak moeilijk de goede oorzaak te achterhalen. Hieronder vind je de meest voorkomende.
Bij baby’s
Zuigelingen kunnen veel last hebben van darmkrampjes. Bij borstvoeding kunnen de darmkrampjes veroorzaakt worden doordat de moeder iets heeft gegeten waar de baby (nog) niet goed tegen kan. Voorbeelden hiervan zijn: alle koolsoorten, spruitjes, ui en paprika. Baby’s die flesvoeding of borstvoeding krijgen, kunnen ook allergisch zijn voor koemelk of een bestanddeel daarvan. Het gevolg is dat zij veel last hebben van darmkrampen. Als baby’s op vaste voeding overgaan, moeten hun darmen vaak wennen aan de nieuwe voeding. Dit kan ook weer buikpijn veroorzaken. Buikpijn bij baby’s kan ook veroorzaakt worden door harde en pijnlijke ontlasting. Meer informatie over verstopping bij kinderen vind je hier.
Bij peuters en schoolgaande kinderen
Bij deze groep kinderen kan buikpijn verschillende oorzaken hebben
Wat zijn de andere oorzaken?
Wat zijn de sociale gevolgen?
Als een kind acute buikpijn heeft is het meestal behoorlijk ziek. Door een goede behandeling voelt het zich na enkele dagen weer veel beter. De buikpijn en andere klachten zijn verdwenen en het kind kan weer gewoon met alles meedoen. Bij kinderen die vaak en langdurig buikpijn hebben, is het niet zo eenvoudig. Ze zijn niet hevig ziek, maar kunnen wel veel last hebben van hun klachten. De klachten hebben veel invloed op hun dagelijkse leven.
Ze slapen vaak slecht waardoor ze overdag sneller moe zijn. Op school kunnen ze zich minder goed concentreren. Ze blijven ook regelmatig ziek thuis. Hun schoolprestaties kunnen daardoor achterblijven. De steeds terugkerende buikpijn kan ook invloed hebben op het contact met vriendjes en vriendinnetjes. Sporten en lekker buiten spelen wordt soms een probleem. Hierdoor kan hun conditie achteruit gaan. Redenen genoeg om deze klachten serieus te nemen en er iets aan te doen.
Diagnose van buikpijn bij kinderen
Ga meteen naar de huisarts als je kind behalve buikpijn ook andere klachten heeft, zoals koorts, misselijkheid, braken, afvallen, bloedverlies en ernstige diarree. Ook als je kind steeds terugkerende buikpijn heeft is het verstandig om naar de huisarts te gaan. De arts zal je kind onderzoeken om de eventuele oorzaak van de klachten op te sporen.
In een gesprekje met je kind probeert de arts te achterhalen welke klachten er zijn en hoe ernstig deze zijn. Daarna wordt je kind lichamelijk onderzocht. Is er op dat moment nog geen duidelijke oorzaak aan te wijzen voor de buikpijn, dan volgt een tweede afspraak. Het kan zijn dat de arts je vraagt om in de tijd voorafgaand aan deze tweede afspraak samen met je kind twee weken lang een pijndagboek bij te houden.
Soms wordt ook de urine, de ontlasting en het bloed onderzocht. Daarna stelt de huisarts een behandeling voor en bespreekt dit met jou en je kind. Als er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden, wordt verder afgewacht hoe het gaat. Meestal verdwijnen de klachten na verloop van tijd vanzelf.
Soms stuurt de huisarts een kind door naar de kinderarts of de kinderarts maag-darm-leverziekten (kinderarts-MDL). Vooral in het geval dat de klachten blijven bestaan of erger worden. Deze arts zal je kind ook weer lichamelijk onderzoeken. Eventueel wordt er ook een echografie en/of een röntgenfoto van de buik gemaakt. Deze onderzoeken doen geen pijn en worden poliklinisch gedaan. Je kind hoeft dus niet opgenomen te worden.
Behandeling van buikklachten bij kinderen
De arts stelt vast wat er aan de hand is. Daarna kan de behandeling worden gestart. Deze behandeling kan bestaan uit:
Voedingsadviezen
Een speciaal dieet is meestal niet nodig. Het is belangrijk om gezond, gevarieerd en vezelrijk te eten. De vernieuwde Schijf van Vijf van het Voedingscentrum schetst kaders voor een goede, gezonde voeding. De Schijf van Vijf bestaat uit vijf vakken met producten waarmee je kind elke dag opnieuw gezond en gevarieerd kan eten. Neem iedere dag voldoende producten uit elk vak en varieer genoeg! Als je kind eet volgens de Schijf van Vijf krijgt het lichaam voldoende vezels, wat erg belangrijk is voor een gezonde buik. Ook krijgt je kind op deze manier voldoende mineralen, vitaminen, eiwitten, koolhydraten en vetten binnen. Kies daarnaast niet te vaak voor producten die buiten de Schijf van Vijf vallen. Op deze manier zorg je goed voor het lichaam van je kind.
Het is vooral belangrijk dat je kind:
Leefregels
Medicijnen
De arts schrijft vaak alleen medicijnen voor als er een lichamelijke oorzaak is voor de klachten. Heeft een kind bijvoorbeeld wormen, dan krijgt het een wormenkuur. Is er sprake van een blaasontsteking dan krijgt hij een antibioticakuur. Omdat er vaak geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is, worden er meestal geen medicijnen voorgeschreven. Soms schrijft de arts je kind pijnstillers voor.
Andere hulp
De psycholoog
Heb je de bovenstaande leefregels en dieetadviezen opgevolgd en is de buikpijn nog niet over? Dan is een gesprek met een psycholoog of een andere hulpverlener binnen de geestelijke gezondheidszorg misschien een goed idee. Niet omdat je kind ‘gek’ is of omdat de buikpijn ‘tussen de oren zit’. Maar omdat deze hulpverleners je kind kunnen leren omgaan met de klachten. Bijvoorbeeld door het aanleren van speciale ontspanningsoefeningen. Ook kan een psycholoog samen met je proberen te achterhalen wat de mogelijke oorzaak van de buikpijn kan zijn. De psycholoog kan je daarna tips geven hoe je daar het beste mee om kunt gaan. In sommige ziekenhuizen werken psychologen die jou en je kind kunnen helpen. Je kunt je huisarts of de kinderarts om een verwijzing vragen.
De hypnotherapeut
Kinderen met onbegrepen buikpijnklachten kunnen veel baat hebben bij hypnotherapie. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit onlangs aangetoond. Tijdens de hypnotherapie leren de kinderen wat ze zelf kunnen doen om de pijn niet alles te laten overheersen. Ze krijgen oefeningen mee voor thuis om te leren ‘spelen’ met de pijn. Het is belangrijk dat de therapie gegeven wordt door een hypnotherapeut die speciaal opgeleid is op dit gebied. Vraag de kinder-MDL-arts om een verwijzing.
Dit kun je zelf doen bij buikpijn bij kinderen
Tips en adviezen bij buikpijn bij kinderen
Steeds terugkerende buikpijn kan het gevolg zijn van spanningen. Probeer daarom samen met je kind na te gaan of het zich ergens druk over maakt. Zijn er misschien moeilijkheden thuis? Krijgt je kind te weinig aandacht? Zijn er spanningen op school? Kan het kind goed meekomen op school? Wordt het misschien gepest? Merk je dat je kind niet graag naar school gaat, praat dan met de leerkracht. Heb je het te druk gehad, probeer dan extra tijd in te ruimen om samen iets leuks te doen.
Ook kun je samen met je kind een ‘pijndagboek’ bijhouden. Hierin noteer je samen met je kind, wat hij eet, hoe vaak hij poept, wanneer hij buikpijn heeft en hoe erg die buikpijn is. Je kind geeft de pijn een cijfer van 1 tot 10. Door dit een aantal weken te doen lukt het soms om de oorzaak van de buikpijn te vinden.
Het is ook goed om je af te vragen of de buikpijn ‘nuttig’ is voor je kind. Krijgt het hierdoor misschien extra aandacht? Word je kind extra verwend als het pijn heeft? Reageert je misschien overbezorgd? Probeer dit niet te doen. Je geeft je kind dan onbedoeld een reden om pijn te hebben. Het is immers heerlijk als je lekker wordt verwend, terwijl je klasgenootjes op school zitten. En natuurlijk is het fijner om op de bank te liggen, dan de afwas te moeten doen. Er is niets mis met het extra verwennen van een ziek kind. Maar een kind moet zijn klachten niet gaan ‘gebruiken’ om meer aandacht te krijgen.
Is klagen over buikpijn voor je kind een gewoonte geworden? Reageer kort en neutraal op de klachten en leid het kind af. Ga bijvoorbeeld een spelletje doen en besteed er verder geen aandacht aan.
Stimuleer geen ‘ziektebevestigend gedrag’, zoals thuisblijven van school of het gebruik van medicijnen. Ga ook niet steeds naar de dokter als deze al eerder heeft vastgesteld dat er geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is.
Heb je nog vragen, neem dan contact op met je arts.
We houden je graag op de hoogte
MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.
Colofon
Deze informatie is geschreven het MDL Fonds.
In samenwerking met:
Prof dr. M.A Benninga, kinder MDL-arts
Dr. L.M. Kager, MDL-arts
Laatst herzien:
2015