Verstopping bij kinderen

We spreken van verstopping wanneer een kind minder dan drie keer per week ontlasting heeft, of last heeft van harde, droge ontlasting.

Download de brochure

Downloaden

Wat is verstopping bij kinderen?

Ieder kind heeft een eigen ontlastingspatroon. Sommige kinderen gaan drie keer per dag naar het toilet, andere maar drie keer per week. Dit is allemaal normaal, zolang de ontlasting soepel is en het kind niet hard hoeft te persen om de ontlasting kwijt te raken. We spreken van verstopping wanneer een kind minder dan drie keer per week ontlasting heeft, of last heeft van harde, droge ontlasting.

Oorzaken van verstopping bij kinderen

Verstopping (obstipatie) komt veel voor bij kinderen. Vaak begint het met het ophouden van poep, bewust of onbewust. Als een kind aandrang krijgt, knijpt het kind de kringspier en de bekkenbodemspieren samen en stelt daarmee het poepen uit. Het ophouden van ontlasting kan bijvoorbeeld voorkomen na een pijnlijke ervaring met poepen, of als het kind niet op tijd naar de wc kan of durft, bijvoorbeeld op school. Ook kan weinig drinken, ongezonde voeding, weinig bewegen, stress en psychische factoren een rol spelen bij het ontstaan van verstopping.

Als poep te lang in de dikke darm blijft zitten, wordt er te veel vocht aan onttrokken. De poep wordt dan hard en droog, wat het probleem weer erger maakt.

Veelvoorkomende oorzaken van verstopping

Vezels zijn belangrijk voor een goede darmwerking. Ze houden de poep zacht en stimuleren de darmbeweging. En zijn ze goed voor het microbioom, alle bacteriën die in de darmen leven. Vezels zitten in groenten, fruit, volkorengraanproducten, maar ook in peulvruchten, aardappels, noten en zaden.

Wat helpt om vezels hun werk te laten doen. Bij te weinig vocht wordt de ontlating hard en droog.

Bij baby’s kan verstopping komen als ze overstappen van borstvoeding naar vaste voeding. De darmen moeten wennen aan het nieuwe eten.

Sommige kinderen houden de poep op, bijvoorbeeld uit angst voor pijn of omdat ze niet naar het toilet durven. Hierdoor wordt de poep steeds harder en wordt het moeilijker om te poepen.

Bewegen helpt de darmen actief te blijven. Als een kind weinig beweegt, gaat de stoelgang vaak trager.

Verstopping kan ook te maken hebben met spanningen of veranderingen. Denk aan:

Het kind wordt te veel gestimuleerd om naar het toilet te gaan
Onrust of weinig structuur thuis
Probleem op school of pesten
Spanningen thuis, zoals ruzie of een scheiding
Ingrijpende gebeurtenissen, zoals ziekte of overlijden

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een chronische aandoening, zonder dat er zichtbare afwijken in de darm te zien zijn. Wel geeft vervelende klachten zoals buikpijn en gaat vaak samen met verstopping en diarree. Daarnaast geeft het problemen met de stoelgang. Je kind kan een wisselend ontlastingspatroon hebben: de ene keer is de ontlasting hard en pijnlijk en de volgende keer juist weer dun. De buikpijn verdwijnt vaak nadat het kind heeft gepoept of windjes heeft gelaten. De oorzaak van PDS is niet precies bekend. Waarschijnlijk spelen verschillende factoren een rol. Zo zijn er steeds meer aanwijzingen dat PDS te maken heeft met de samenwerking tussen de hersenen en de darmen.

Coeliakie is een auto-immuunziekte. Het afweersystem ziet het eiwit gluten, dat in voeding voorkomt als een gevaar. Het maakt antistoffen aan die de darmcellen aanvallen. Hierdoor er een ontstaan ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Daardoor raken de darmvlokken beschadigd. Deze zijn nodig om voedingsstoffen goed op te nemen. Coeliakie is een chronische aandoening waarvoor geen genezing bestaat. De enige behandeling is het volgen van een glutenvrij dieet. Gluten is een eiwit. Het zit in de granen: tarwe, haver, gerst, rogge, kamut en spelt. Een glutenvrij dieet volgen kan best lastig zijn, zeker bij kinderen. Een diëtist die hierin is gespecialiseerd kan je goed begeleiden. De arts kan je vragen om een verwijzing.

De ziekte van Hirschsprung is een aangeboren afwijking waarbij een klein of groter deel van de dikke darm geen of weinig zenuwcellen bevat. Dit geeft problemen met de ontlasting.

Klachten bij verstopping bij kinderen

Verstopping bij kinderen kan verschillende klachten geven. De belangrijkste klachten zijn harde, droge ontlasting en dat je kind moeilijk of niet kan poepen.

Weinig of moeizaam poepen: Je kind poept weinig. Soms maar één keer of twee keer per week, met moeite. Soms komt er zelfs dagenlang helemaal geen ontlasting.
Harde ontlasting: De poep blijft te lang in de dikke darm. Daardoor droogt de ontlasting op en wordt het hard. Dat maakt het poepen pijnlijk en lastig.
Pijn bij het poepen: Door harde ontlasting kunnen er kleine scheurtjes, kloofjes of aambeien rond de anus ontstaan. Dit kan pijn doen, soms met wat helderrood bloed op het toiletpapier of in de wc. Veel kinderen gaan daardoor hun poep ophouden uit angst voor pijn, waardoor de verstopping juist erger wordt.
Buikpijn en een opgezette buik: Verstopping kan zorgen voor een opgeblazen gevoel, buikpijn of krampen.
Overloopdiarree (‘remsporen’): Als de darm vol blijft zitten met veel harde ontlasting, dan kan dunne ontlasting langs de harde poep lekken. Dit lijkt op diarree maar is een teken van verstopping. Dit wordt ook wel overloopdiarree of paradoxale diarree genoemd. Dit kan leiden tot poepvegen in het ondergoed of ongelukjes, wat kinderen onzeker maakt.
Weinig eetlust: Door een volle, opgeblazen buik kan je kind minder trek hebben in eten.
Psychische en sociale klachten: Verstopping kan je kind onzeker maken of angstig om naar school te gaan. Het schaamtegevoel rond ongelukjes kan groot zijn, zeker als andere kinderen iets merken.

Diagnose van verstopping bij kinderen

De huisarts stelt de diagnose verstopping aan de hand van de klachten. Als de klachten ernstig zijn, of als adviezen en medicijnen niet goed helpen, kan de huisarts je kind ook doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek.

Behandeling van verstopping bij kinderen

De behandeling begint meestal met adviezen over voeding en leefstijl. Gezond eten en voldoende bewegen helpt vaal al om klachten te verminderen. Een diëtist kan hierbij helpen. Vraag je huisarts om een verwijzing naar de diëtist. Helpen de adviezen niet genoeg? Dan kan de huisarts medicijnen voorschrijven. Blijven de klachten bestaan, dan is soms verder onderzoek nodig. Als er een andere aandoening achter de verstopping zit, wordt eerst die oorzaak aangepakt.

Je kan ook een poepdagboek gaan bijhouden. Met een dagboek kan je bijhouden hoe vaak je kind naar de wc gaat om te poepen. Zo kan je bijvoorbeeld ook zien of de poeptraining of een andere behandeling werkt. In het dagboek kan je bijvoorbeeld noteren:

Of je kind gepoept heeft
Hoe vaak en hoe de poep eruitzag
Of er ongelukjes waren (in de broek of een veeg)
Of je kind (buik)pijn had bij het poepen
Of je kind medicijnen nam of poeptraining deed en hoe dat gaat

Je kan het dagboek twee weken bijhouden en het daarna bespreken met je (huis)arts.

Macrogol is het meest geschikt om verstopping te behandelen. Dit middel blijft in de darm en houdt daar vocht vast, waardoor de poep zachter wordt. Wel is het belangrijk om hierbij voldoende te drinken. Macrogol kan veilig langere tijd gebruikt worden. De darmen worden er niet lui van. Als het niet lukt om macrogol in te nemen, dan is lactulosestroop een alternatief.

Heel soms wordt een klysma voorgeschreven om de verstopping op te lossen. Daarbij wordt een vloeistof via de anus in de endeldarm gespoten. Dit prikkelt de darm en maakt de poep zachter.

Als de klachten blijven, kan de huisarts je kind doorverwijzen naar een kinderarts of kindermaag-darm-leverarts (kinderarts MDL). Soms is begeleiding door een pedagoog of psycholoog ook zinvol. In veel ziekenhuizen is er een speciale poeppoli voor kinderen met ontlastingsproblemen. Daar werkt een team van artsen en psychologen samen om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te geven. Je huisarts kan je hiernaar doorverwijzen.

Tips en adviezen bij verstopping bij kinderen

Veel kinderen hebben wel eens last van verstopping. Gelukkig kan je als ouder veel doen om je kind te helpen. Met deze tips zorg je voor een gezonde buik en goede poepgewoonten.

Geef genoeg vezels
Vezels zorgen dat de darmen in beweging blijven en maken de poep zacht. Vezels zitten in plantaardig eten, zoals:
- - Volkorenbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst
  - Groenten zoals wortels, broccoli, boontjes
  - Fruit zoals appels, peren, bessen
  - Peulvruchten zoals linzen, kikkererwten, bruine bonen
Voeg vezels rustig toe aan het eetpatroon. In het begin kan je kind wat last krijgen van winderigheid of een opgeblazen gevoel. De darmen moeten wennen aan de hoeveelheid vezels. Dat is normaal en gaat meestal vanzelf over.

Laat je kind genoeg drinken
Vezels hebben vocht nodig om goed te werken. Als je kind te weinig drinkt, wordt de poep hard en wordt poepen moeilijker. Je kan je kind het beste water, thee of melk geven. Probeer zoete drankjes te beperken.
Bewegen helpt de darmen
Bewegen stimuleert de darmen. Laat je kind elke dag lekker buitenspelen, fietsen of dansen. Elk beetje beweging helpt!
Aandrang niet uitstellen
Als je kind moet poepen, is het belangrijk om meteen naar de wc te gaan. Stel het niet uit. Zorg dat je kind rustig en ontspannen op het toilet kan zitten. Een voetenbankje kan helpen om goed te zitten.
Maak poepen positief
Maak van poepen geen strijd. Geef een compliment als je kind op de wc gaat zitten, ook als het niet lukt. Naar het toilet gaan is al een goede stap. Belonen helpt. Geef een compliment, een sticker of iets anders klein. Sommige kinderen vinden een buikmassage fijn. Dat kan helpen om te ontspannen.
Wees voorzichtig met laxeermiddelen
Er zijn veel middelen tegen verstopping te koop zonder recept, maar niet alles is geschikt voor kinderen. Gebruik laxeermiddelen alleen in overleg met de huisarts en niet te lang achter elkaar. Let extra op met ‘natuurlijke’ laxeermiddelen zoals laxeerthee of ontbijtthee. Deze bevatten vaak kruiden die de darmen prikkelen en zijn niet bedoeld voor kinderen. Vraag altijd advies aan je huisarts.

We houden je graag op de hoogte

MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.

Kies frequentie

Eenmalig

Maandelijks

Jaarlijks

Kies bedrag

Ander bedrag

Al 3 donateurs steunden vandaag een gezonde buik voor iedereen.

Colofon

Deze informatie is geschreven door MDL Fonds.

In samenwerking met:
Kinderbuikcentrum van Amsterdam UMC
Prof dr. M.A. Benninga, kinderarts MDL, Amsterdam UMC
Dr. M.M. Tabbers, kinderarts MDL
W. de Vries kinderarts MDL, Rijnstate
S. Visser, diëtist gespecialiseerd in darmproblematiek en voedselovergevoeligheid

Laatst herzien:
Augustus 2025