Leververvetting is de meest voorkomende aandoening aan de lever in de westerse wereld. 50% van de Nederlanders heeft een vergrote kans om het te krijgen. Het gevaarlijke is dat de patiënt er zelf meestal niets van merkt. Het wordt vaak bij toeval ontdekt, tijdens onderzoek naar aanleiding van een andere aandoening. Leververvetting kan echter een voorstadium van kanker en leverfalen zijn. Een ziekte die bij zoveel mensen voorkomt mag niet bij toeval ontdekt worden. Saskia van Mil zoekt daarom met haar collega-onderzoekers naar eenvoudige opsporingsmethoden om leververvetting vast te stellen.
Een nieuwe gouden standaard ontwikkelen
Saskia van Mil, hoogleraar bij het Centre for Molecular Medicine van het UMC Utrecht: “Op dit moment kunnen we leververvetting alleen vaststellen aan de hand van een leverbiopt. De arts neemt dan met een holle naald een stukje van de lever weg. Dat is pijnlijk en belastend voor de patiënt en is bovendien een dure ingreep. Het is dan ook praktisch gezien niet haalbaar om dit uit te voeren bij zo’n groot deel van de bevolking.
Wij willen daarom een eenvoudige methode ontwikkelen om leverproblemen in een vroeg stadium vast te stellen. Straks moet dat kunnen door alleen wat bloed of ontlasting te analyseren. Om dat te doen, moeten we echter weten wat we precies in het bloed en de ontlasting moeten zoeken. Daarom willen we leverbiopten, bloed en ontlasting vergelijken van vele duizenden gezonde én zieke mensen. Zo hopen we uiteindelijk een minder belastende methode te ontwikkelen die het leverbiopt in veel gevallen kan vervangen, wat op dit moment nog geldt als de ‘gouden standaard’. Ook hopen we daarmee de ziekte beter in de gaten te kunnen houden. “
Eerder in het ziekteproces ingrijpen
“Mensen met leververvetting zijn nog niet ziek, maar ze lopen al wel risico. De lever is een orgaan waarmee heel veel moet gebeuren voordat er klachten optreden. Dus wanneer je klachten krijgt is dat vaak pas heel laat in het ziekteproces. Om leververvetting goed aan te kunnen pakken, moeten we dus niet alleen zorgen dat we een goede methode hebben om de ziekte vast te stellen, maar ook eerder in het ziekteproces kunnen ingrijpen.”
Er op tijd bij zijn, is van levensbelang
Het is puur toeval dat bij mij levercirrose is ontdekt.
Handen ineenslaan
Om leververvetting goed te kunnen aanpakken is samenwerking hard nodig, zegt Van Mil. “We kunnen het probleem alleen oplossen als we veel verschillende disciplines van kennis bij elkaar zetten: dokters die bloed- en ontlastingsmonsters en leverbiopten van patiënten met leververvetting verzamelen, pathologen die leverbiopten onderzoeken, onderzoekers die vetten in het bloed en bacteriën in de ontlasting onderzoeken, dokters die leververvetting via een scan opsporen. Samen gaan we op zoek naar een minder ingrijpende methode om leververvetting vast te stellen. We richten ons daarbij op niet-alcoholische leververvetting (niet veroorzaakt door het overmatig drinken van alcohol).”
Daar is veel geld voor nodig. “Met de subsidie van het MDL Fonds brengen we al deze disciplines binnen Nederland bij elkaar en verzamelen en onderzoeken we de leverbiopten, bloed- en ontlastingsmonsters. We zijn nu ook aangesloten bij een Europees consortium, een groep van artsen en onderzoekers die elk vanuit hun eigen kennisgebied meehelpen om het probleem aan te pakken.“
Leververvetting nu genezen, in de toekomst voorkomen
"Het is onvoorstelbaar dat een kwart van de wereldbevolking leververvetting heeft en dat dit percentage alleen maar toeneemt. Daar moeten we nú iets aan doen, door betere opsporing en het maken van medicijnen. Voor de langere termijn willen we leren begrijpen hoe we onze leefstijl moeten aanpassen om leververvetting te kunnen voorkomen, want leververvetting is in veel gevallen een gevolg van een ongezonde leefstijl."
