Leveraandoeningen door alcoholgebruik
Door een lange periode veel alcohol te drinken kan de lever beschadigen. Hoe langer het alcoholgebruik duurt hoe ernstiger de schade aan de lever is.
Wat zijn leveraandoeningen door alcoholgebruik?
Door een lange periode veel alcohol te drinken kan de lever beschadigen. Hoe langer het alcoholgebruik duurt, hoe ernstiger de schade aan de lever is. We onderscheiden verschillende stadia in het ontstaan van de schade aan de lever.
Acute alcoholische hepatitis
Als gevolg van een zeer grote hoeveelheid alcohol kan een acute alcoholische hepatitis optreden. Dit is een plotseling optredende leverontsteking. Ook hierbij kan de lever zo ernstig beschadigd raken dat deze niet meer goed kan functioneren.
Feiten en cijfers over leveraandoeningen door alcoholgebruik
Het is niet duidelijk waarom sommige mensen een grotere kans lopen leverproblemen te ontwikkelen als gevolg van overmatig alcoholgebruik en anderen niet. In het algemeen geldt dat, hoe meer en regelmatiger je drinkt, des te groter de kans op hepatitis en levercirrose.
Oorzaken van leveraandoeningen door alcoholgebruik
Langdurig alcoholgebruik kan een vervette lever veroorzaken, waarbij vet zich ophoopt in levercellen. Dit proces is kan verbeteren: na het stoppen met alcohol herstelt de lever weer. Blijvend alcoholgebruik kan leverontsteking veroorzaken, wat kan leiden tot leverfibrose en uiteindelijke levercirrose. Bij levercirrose raakt de lever ernstig beschadigd door littekenweefsel. Waardoor de functie afneemt en leverfalen kan optreden. Dit is levensbedreigend. In dat geval kan een levertransplantatie noodzakelijk zijn. Het risico ook leverkanker neemt ook toe. De kans op leverschade hangt af van de hoeveelheid en duur van het alcoholgebruik.
Factoren die van invloed zijn op het ontstaan van een leveraandoening:
Klachten bij leveraandoeningen door alcoholgebruik
Klachten bij steatose van de lever en bij een milde leverontsteking geven meestal geen of nauwelijks klachten. Soms zijn er klachten zoals vermoeidheid of vage buikklachten.
Klachten die kunnen ontstaan bij een acute alcoholische hepatitis (plotsteling optredende leverontsteking)
- Pijnlijke buik, vaak rechtsboven in de buik
- Misselijkheid
- Vermoeidheid
- Geel worden van de huid en het oogwit
- Bloedingen uit het maagdarmstelsel
- Vocht in de buik (ascites)
Klachten die voorkomen bij een vergevorderd stadium van een leverontsteking
Leverontsteking als gevolg van overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leverfibrose en levercirrose. Bij leverfibrose ontstaat er littekenweefsel in de lever. Hierdoor raken de levercellen beschadigd. Na verloop van tijd is er zoveel littekenweefsel gevormd dat levercellen afsterven. Hierdoor kan de lever niet goed meer functioneren. We spreken dan van levercirrose.
Levercirrose is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van leverkanker (HCC).
Bij langdurige levercirrose kan uiteindelijk leverfalen optreden. Hierbij zijn de levercellen zo ernstig beschadigd, dat de lever onvoldoende functioneert. Dit is een levensbedreigende situatie. In dat geval kan een levertransplantatie noodzakelijk zijn.
De lever heeft een ruime reserve en een sterk vermogen om te herstellen, waardoor ziektes zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten veroorzaken. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.
Bij langdurige levercirrose kan uiteindelijk leverfalen optreden. Hierbij zijn de levercellen zo ernstig beschadigd, dat de lever onvoldoende functioneert. Dit is een levensbedreigende situatie. In dat geval kan een levertransplantatie noodzakelijk zijn.
Vanwege de grote reservecapaciteit van de lever veroorzaken leverziekten, zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.
Complicaties
Een leverontsteking als gevolg van overmatig alcoholgebruik kan leiden tot:
- leverfibrose
- levercirrose
- leverkanker (HCC)
- bloedingen uit het maagdarmstelsel
- vocht in de buik (ascites)
- in een laat stadium: sufheid, verwardheid en uiteindelijk coma
Diagnose van leveraandoeningen door alcoholgebruik
Steatose van de lever en leverontsteking worden vaak bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld door een routinebloedonderzoek of een echografie. Dit komt omdat steatose van de lever en het beginstadium van een leverontsteking meestal niet of nauwelijks klachten geven.
Dit kun je zelf doen bij leveraandoeningen door alcoholgebruik
Tips en adviezen bij leveraandoeningen door alcoholgebruik
- Stoppen met het drinken van alcohol
De enige gerichte behandeling bij leveraandoeningen door alcoholgebruik, is stoppen met het drinken van alcohol. Steatose van de lever en beginnende leverontsteking (hepatitis) kunnen genezen door volledig en definitief te stoppen met alcoholgebruik. Bij fibrose en levercirrose kan het proces worden afgeremd door te stoppen met alcohol.Levercirrose kan niet genezen. De levercellen zijn bij levercirrose onherstelbaar beschadigd. Door te stoppen met het drinken van alcohol wordt de resterende leverfunctie behouden en verbeterd.
- Zorg voor een gezonde voeding
Als er sprake is van ondervoeding, is het belangrijk om op je voeding te letten. Vaak gaat levercirrose gepaard met ondervoeding. Ook de negatieve gevolgen op de lever van overgewicht en obesitas worden verergerd door alcoholgebruik (>2 glazen/dag bij vrouwen en >3 glazen/dag bij mannen geeft aantoonbaar risico). Voor advies over voeding kun je terecht bij een diëtist. Vanuit de zorgverzekering wordt een aantal uren voor een diëtist vergoed. Informeer hiervoor bij je huisarts.Bij ondervoeding is goed om te letten op de inname van eiwit en energie te verhogen. Het is belangrijk om op een gezonde manier aan te komen. Ook is beweging belangrijk om de spiermassa te behouden.
Nederlandse Leverpatiënten Vereniging
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Meer informatie
We houden je graag op de hoogte
MDL Fonds geeft je graag betrouwbare en juiste informatie. Ben je blij met onze voorlichting? Steun ons! Want MDL Fonds ontvangt geen subsidie. We zijn volledig afhankelijk van donateurs.
Colofon
Deze informatie is geschreven door het MDL Fonds.
In samenwerking met:
Dr. M.E. Tushuizen, hepatoloog/MDL-arts Leiden UMC
Dr. A.G. Holleboom, internist-endocrinoloog en vasculaire geneeskunde, Amsterdam UMC
Prof. dr. K. F. J. van de Graaf – Hoogleraar - Gastroenterologie Endocrinologie Metabolisme en Tytgat Instituut voor Lever- en Darmonderzoek - Amsterdam UMC
Dr. Wietse in het Panhuis – Post-doc - Gastroenterologie Endocrinologie Metabolisme en Tytgat Instituut voor Lever- en Darmonderzoek – Amsterdam UMC
Laatst herzien:
Februari 2025