Functionele maagklachten 

De maag is onderdeel van je spijsvertering. Hier wordt het voedsel gekneed en gemengd met maagsap. De binnenkant van de maag is bekleed met een dikke laag slijmvlies. Zo wordt de maag beschermd tegen het zure maagsap. Maagsap bevat enzymen die voedsel afbreken en zoutzuur dat bacteriën doodt. De maag heeft een spierlaag die het voedsel fijnmaalt. Tussen de slokdarm en maag zit een sluitspier die opent voor het voedsel en daarna weer sluit om terugstromen te voorkomen. Het voedsel blijft ongeveer drie uur in de maag. Bij vet eten heeft de maag meer tijd nodig. Daarna gaat het in kleine porties naar de twaalfvingerige darm.

Bij een overgevoelige maag reageert de maag sterker op prikkels dan normaal. Dit betekent dat je pijn voelt waar anderen niets voelen. De binnenkant van je maag en slokdarm ziet er normaal uit, maar toch heb je klachten. Bij veel mensen is de oorzaak waarschijnlijk een combinatie van factoren, zoals een doorgemaakte infectie, het eetpatroon of psychische factoren.

Er is veel onderzoek gedaan naar de verbinding tussen je hersenen en de darmen, ook wel de hersen-darm-as genoemd. Je darmen hebben een eigen zenuwstelsel dat informatie uitwisselt met je hersenen. Als deze communicatie verstoord is, kunnen normale signalen uit je maag als pijn worden ervaren.

Een vertraagde lediging van de maag komt door een storing in de beweging van de maag. Het voedsel blijft langer in de maag dan normaal. Soms wel vijf uur of langer in plaats van drie uur. De precieze oorzaak is vaak onbekend, maar stress en spanningen kunnen een rol spelen. Ook suikerziekte kan een vertraagde maaglediging veroorzaken, doordat de hoge bloedsuikers de zenuwen hebben beschadigd die de maag aansturen.

Wereldwijd zijn door medisch specialisten criteria vastgesteld voor de diagnose van functionele maagklachten. Deze criteria zijn: 

• Er is sprake van een of meer van onderstaande symptomen:
  • Een vervelend vol gevoel na de maaltijd
  • Snel vol zitten
  • Pijn in de maagstreek
  • Een brandend gevoel in de maagstreek 
• De klachten moeten minstens zes maanden geleden begonnen zijn.
• Je moet deze klachten minstens drie maanden lang, minimaal één tot drie dagen per week, hebben ervaren.

Als de klachten ook op een andere aandoening kunnen wijzen, moet die eerst uitgesloten worden. Dit kan met een gastroscopie. Dit is een kijkonderzoek van de maag, waarbij de arts met een flexibele slag (endoscoop) via de mond en slokdarm naar de maag kijkt. Op de endoscoop zit een kleine camera met een lamp, waardoor de arts de binnenkant van je maag kan bekijken. Hiermee kan de arts aandoeningen zoals maagslijmvliesontsteking, of een maagzweer uitsluiten. Ook kan de arts na het afnemen van een biopt (stukje weefsel) zien of er een besmetting is met de Helicobacter pylori bacterie. Ook kan bij dit onderzoek een beschadiging van de slokdarm worden gezien of uitgesloten worden. Wanneer de arts tijdens een gastroscopie voedselresten van voorgaande dagen terug kan vinden, kan er sprake zijn van een vertraagde maag.  

Het is belangrijk naar het voedingspatroon te kijken. Aanpassingen in je voeding kunnen klachten verminderen. Meer informatie hierover vind je bij ‘tips en adviezen’ onderaan deze tekst. Voor voedingsadvies kan je ook contact opnemen met een diëtist.  

Je arts kan, als dit nodig is, medicijnen voorschrijven tegen de pijn. In sommige gevallen van een overgevoelige maag kunnen lage doseringen van bepaalde antidepressiva de prikkels vanuit het maagdarmkanaal verminderen. Deze medicijnen worden alleen voorgeschreven als klachten erg beperkend zijn of gepaard gaan met veel gewichtsverlies. Je arts kan je hierover meer vertellen.

Bij een vertraagde maagontlediging kan de arts soms medicijnen voorschrijven die de werking van de spieren in de maag stimuleren. Deze medicijnen heten Prokinetica. Ze zorgen ervoor dat de spieren in de maagwand regelmatiger samentrekken en versnellen zo de maaglediging. 

Bij apotheek en drogist zijn allerlei middelen te koop die je maagklachten kunnen verlichten. Als de klachten niet zo ernstig zijn, kun je deze middelen een tijdje proberen. Vraag aan de apotheek of drogist welk medicijn in jouw geval het beste is. Als de klachten na een paar weken niet verdwijnen of als ze erg belemmeren, is het verstandig om naar de huisarts te gaan.

Wees bij maagklachten altijd voorzichtig met het (regelmatig) gebruik van aspirine® en ontstekingsremmende pijnstillers (zogenaamde NSAID’s), zoals ibuprofen® en diclofenac®. Deze medicijnen kunnen maagklachten juist verergeren.