Maagkanker

Maagkanker kan ontstaan uit een poliep. Een poliep is een woekering van het maagslijmvlies. In principe zijn poliepen goedaardig. De meeste poliepen blijven dat ook, maar sommige kunnen uitgroeien tot een kwaadaardige tumor.

De meeste poliepen in de maag zijn kleine goedaardige cystes. Daarnaast zijn er poliepen die bestaan uit weefsel van ‘gewoon’ maagslijmvlies. Deze worden ook wel hyperplastische poliepen genoemd. De kans dat deze poliepen kwaadaardig worden is heel klein.

Poliepen die bestaan uit klierweefsel, de adenomateuze poliepen (of adenomen), kunnen op den duur wel uitgroeien tot maagkanker. Deze kans is groter wanneer er meerdere adenomen in de maag voorkomen of als een adenoom groter is dan twee cm.

Heel soms horen maagpoliepen bij een bepaalde erfelijke ziekte. De erfelijke aandoening Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) is daar een voorbeeld van.

Lees hier meer over maagpoliepen.

Maagkanker kan mogelijk ook ontstaan door een chronische ontsteking van het maagslijmvlies. Bijvoorbeeld als gevolg van een langdurige infectie met de Helicobacter pylori bacterie. Door de chronische ontsteking kan het maagslijmvlies op den duur blijvend veranderen. Hierdoor neemt de kans op een kwaadaardige tumor toe.

Lees hier meer over een chronische ontsteking van het maagslijmvlies.

Rokers hebben meer kans op het krijgen van maagkanker dan niet-rokers.

Mensen die overmatig alcohol drinken hebben meer kans op het krijgen van maagkanker.

Mensen die langdurig besmet zijn met de Helicobacter Pylori bacterie hebben meer kans op het krijgen van maagkanker. Deze bacterie kan een chronische ontsteking van de maagwand en maagzweren veroorzaken. Na vele jaren kan dit leiden tot maagkanker.

Lees hier meer over de Helicobacter Pylori bacterie

Dit is een chronische ontsteking van het maagslijmvlies waardoor de kans op maagkanker groter wordt.

Een operatie waarbij een deel van de maag is verwijderd, verhoogt de kans op maagkanker in het deel van de maag wat nog over is.

Te weinig maagzuur in de maag is een risico voor het ontstaan van maagkanker. Het hebben van te weinig maagzuur kan verschillende oorzaken hebben.

Bij deze aandoening komt maagzuur omhoog vanuit de maag naar de slokdarm. Dit verhoogt het risico op kanker ter hoogte van de overgang tussen maag en slokdarm.

De relatie tussen het voedingspatroon en het optreden van maagkanker is complex. Het veel eten van gerookt en in zout ingelegd voedsel lijkt de kans op maagkanker te vergroten. Het eten van veel fruit en groenen groenten kan de kans op maagkanker juist kleiner maken.

Het hebben van adenomateuze poliepen in de maag verhoogt het risico op maagkanker. Dit zijn goedaardige gezwellen die soms kwaadaardig kunnen worden. In de maag komen deze poliepen weinig voor.

De diagnose maagkanker wordt meestal gesteld door middel van een kijkonderzoek van de maag, een gastroscopie. Dit onderzoek gebeurt met behulp van een endoscoop. Een endoscoop is een flexibele slang, met daarop een kleine videocamera en een lampje. De arts brengt de endoscoop via je mond en slokdarm in de maag. Zo kan hij de binnenkant van de maag goed bekijken. Tijdens een gastroscopie kan de arts kleine hapjes weefsel (biopten) wegnemen. Deze biopten worden vervolgens in het laboratorium onderzocht. Op die manier kunnen kwaadaardige cellen aangetoond worden. De diagnose kan dan pas met zekerheid gesteld worden.

Meer informatie over een gastroscopie.

Met bloedonderzoek kan onder andere bloedarmoede worden vastgesteld. Bij maagkanker kan dit ontstaan als gevolg van langdurig bloedverlies uit de maag. De uitslag van het bloedonderzoek kan de arts ook informatie geven over je lichamelijke conditie.

Een curatieve behandeling is een behandeling die gericht is op genezing. Bij maagkanker maakt een operatie of endoscopische verwijdering altijd onderdeel uit van een curatieve behandeling. De chirurg of MDL-arts verwijdert dan de hele maagtumor met het omliggende weefsel. Soms wordt een operatie gecombineerd met andere (aanvullende) behandelingen.

Een palliatieve behandeling is bedoeld om de ziekte zoveel mogelijk af te remmen en de klachten te verminderen. Genezing is dan niet meer mogelijk. Een palliatieve behandeling bij maagkanker kan bestaan uit een operatie, chemotherapie, bestraling, het plaatsen van een stent of een combinatie van deze behandelingen.

Bij een operatie verwijdert de chirurg de tumor, samen met een deel van het omringde weefsel. Bij een curatieve operatie zal de chirurg ook een aantal lymfeklieren wegnemen. Als de tumor in de alvleesklier, lever of dikke darm is gegroeid, verwijdert de chirurg soms ook een deel van deze organen.

Als de tumor in de maag vroeg wordt ontdekt kan deze soms nog endoscopisch (met een kijkonderzoek) worden verwijderd. Als een operatie nodig is, kan dit via een kijkoperatie bij kleinere tumoren. Als de tumor te groot is, of is doorgegroeid in omringende weefsels of organen zal de tumor via een open-buikoperatie worden verwijderd. Soms kan tijdens een kijkoperatie besloten worden om de buik verder open te maken.

Het is vooraf niet altijd te zeggen of de operatie curatief (genezend) zal zijn. Als tijdens de operatie blijkt dat de tumor en eventuele uitzaaiingen niet geheel te verwijderen zijn, kan de chirurg besluiten dat een operatie palliatief zal zijn. De operatie heeft dan als doel het verminderen van klachten en het remmen van de ziekte. Een palliatieve operatie is vaak minder ingrijpend.

Voor de operatie

Een operatie is een ingrijpende behandeling. Het is daarom belangrijk dat je conditie vooraf zo goed mogelijk is. Als je niet voldoende kunt eten, krijg je sondevoeding om te voorkomen dat de voedingstoestand verslechtert. Deze vloeibare voeding komt via een dun slangetje (sonde) rechtstreeks in de maag of dunne darm terecht. Als sondevoeding niet mogelijk is, krijg je voeding direct in de bloedbaan toegediend via een infuus (parenterale voeding).

Na de operatie

Na de operatie lig je een dag of een nacht op de intensive care. Daarna ga je naar de verpleegafdeling om verder te herstellen. De eerste tijd krijgen sommige patiënten soms sondevoeding via een slangetje dat in de buik is geplaatst tijdens de operatie. Dit wordt een voedingsstoma of jejunostomie genoemd. Zo kunnen de inwendige wonden goed genezen. Als sondevoeding niet mogelijk is, krijg je voeding via een infuus direct in de bloedbaan (parenterale voeding). Na verloop van tijd mag je weer vloeibare voeding. Daarna ga je voorzichtig over op vaste voeding. De diëtist en specialist begeleiden je hierbij. Het lichaam past zich meestal goed aan na de operatie. Toch kunnen er problemen ontstaan na het verwijderen van (een deel) van de maag.

Lees hier meer over mogelijke problemen na een operatie voor maagkanker.

Dit is een operatie waarbij de chirurg het bovenste deel van de maag (cardia) verwijdert. Tijdens deze operatie wordt ook het onderste deel van de slokdarm verwijderd. De chirurg maakt een soort buis van het onderste deel van de maag. Deze maakt hij vast aan het bovenste deel van de slokdarm zodat de verbinding tussen slokdarm en maag weer is hersteld.

Dit is een operatie waarbij de chirurg het onderste deel van de maag of maaguitgang (het distale deel) verwijdert. Tijdens deze operatie wordt ook het eerste deel van de twaalfvingerige darm verwijderd. Dit is het deel van de dunne darm dat direct na de maag begint. De dunne darm wordt op het overblijvende deel van de maag aangesloten.

Dit is een operatie waarbij de chirurg de hele maag verwijdert. Bij deze operatie wordt ook het eerste deel van de twaalfvingerige darm weggenomen. Vervolgens maakt de chirurg een nieuwe verbinding tussen de slokdarm en het verderop gelegen stuk dunne darm. Tijdens de operatie beslist de chirurg welke verbindingstechniek hij hierbij zal gebruiken.

Een bypassoperatie is een palliatieve ingreep. Als de tumor de uitgang van de maag blokkeert, kan de chirurg een verbinding maken tussen het middelste deel van de maag en een stuk van de dunne darm. Deze verbinding zorgt ervoor dat voedsel via een omweg (bypass) toch de darmen kan bereiken.

Chemotherapie is een behandeling met kankerremmende medicijnen. Deze medicijnen worden ook wel cytostatica genoemd. Je kunt de medicijnen krijgen via een infuus of via tabletten. Chemotherapie remt de celdeling waardoor de groei van de tumor wordt afgeremd.

Chemotherapie wordt bij maagkanker vaak in combinatie met een andere behandeling gegeven. Bijvoorbeeld voor of na een curatieve operatie of in combinatie met bestraling. Het tegelijk toepassen van chemotherapie en bestraling heet chemoradiatie.

Chemotherapie voor een operatie (neo-adjuvante chemotherapie) is bedoeld om kleine uitzaaiingen alvast aan te pakken en/of de tumor al voor de operatie te verkleinen. Chemotherapie of chemoradiatie na een operatie (adjuvante chemotherapie of chemoradiatie) ruimt eventueel achtergebleven kankercellen na de operatie op en verkleint de kans op (terugkerende) uitzaaiingen.

HIPEC bij uitzaaiingen in buikvlies
Sommige mensen met uitgezaaide maagkanker kunnen baat hebben bij een HIPEC-behandeling. HIPEC staat voor hypertherme intraperitoneale chemotherapie. HIPEC wordt gegeven in combinatie met een operatie. Tijdens de operatie wordt eerst al het zichtbare tumorweefsel verwijderd, daarna wordt de buikholte gespoeld met verwarmde chemotherapie. HIPEC is alleen een optie als de maagtumor goed te verwijderen is en er maar weinig uitzaaiingen in het buikvlies zijn. In Nederland is de HIPEC-behandeling geen standaardbehandeling bij maagkanker. De behandeling vindt alleen plaats in onderzoeksverband. HIPEC is een zware behandeling die niet voor iedereen geschikt is.

Bij maagkanker wordt doelgerichte therapie als palliatieve behandeling gegeven, in combinatie met chemotherapie. Doelgerichte therapie wordt ook wel ‘targeted therapy’ genoemd. Je krijgt dan medicijnen via een infuus. Deze behandeling wordt vaak ingezet als de tumor dicht bij de overgang van de slokdarm en de maag zit en als er uitzaaiingen zijn. Daarnaast vindt doelgerichte therapie alleen plaats als de tumorcel in de wand een bepaald eiwit heeft: het HER2-eiwit. De behandeling richt zich op dit type eiwit en zorgt ervoor dat de groei van de kankercel wordt geremd.

Een uitzaaiing ontstaat als kankercellen losraken van de oorspronkelijke tumor en zich elders in het lichaam nestelen. Kankercellen kunnen zich via de bloedbaan of het lymfestelsel verspreiden door het lichaam. Losgeraakte cellen van een tumor in de maag komen vaak in de lever of in de longen terecht.

Uitzaaiingen kunnen op verschillende manieren worden behandeld. Het gaat dan bijna altijd om een palliatieve behandeling. Meestal worden uitzaaiingen behandeld met chemotherapie. Al dan niet gecombineerd met doelgerichte therapie. Of men uitzaaiingen gaat behandelen en welke behandeling de arts voorstelt, hangt af van een aantal factoren. Een belangrijke factor is het aantal uitzaaiingen in het lichaam.

Elke behandeling kan bijwerkingen met zich meebrengen. Het kost bovendien veel tijd en energie om steeds naar het ziekenhuis te komen. Voor mensen met maagkanker in een vergevorderd stadium is dit erg belastend, terwijl ze weten dat ze niet meer beter kunnen worden. Het is dan de vraag of de voordelen van een behandeling nog opwegen tegen de nadelen. Sommige mensen nemen dan de moeilijke beslissing om af te zien van behandeling. Twijfel je of (verdere) behandeling voor jou nog wel zinvol is, bespreek dit dan met je arts.

Omdat maagkanker in het begin weinig klachten geeft, wordt de ziekte vaak pas in een laat stadium ontdekt. Wanneer de maagkanker laat wordt ontdekt, is een curatieve behandeling vaak niet meer mogelijk. Gemiddeld een op de vier patiënten is dan na vijf jaar nog maar in leven.

Wanneer een curatieve operatie mogelijk is, zijn de vooruitzichten beter. Ongeveer de helft van de patiënten (50 procent) is dan na vijf jaar nog in leven. Is de tumor beperkt tot het slijmvlies van de maag? Dan is de vijfjaarsoverleving na een operatie ongeveer 70 procent. Wanneer de tumor door de maagwand is gegroeid, daalt de kans op overleving meteen flink.

Een maagoperatie is een ingrijpende operatie. Na de operatie hebben veel mensen last van klachten of problemen met eten. Welke klachten precies ontstaan, is onder andere afhankelijk van de soort operatie die u heeft ondergaan. Overigens krijgt niet iedereen last van klachten. En meestal verminderen de klachten na verloop van tijd door aanpassing van het lichaam. De meest voorkomende klachten worden hieronder besproken.

Met het dumpingsyndroom worden de klachten bedoeld die ontstaan door een te snelle maagontlediging. Het dumpingsyndroom is vrijwel altijd het gevolg van een operatie waarbij (een deel van) de maag is verwijderd. Na een maagoperatie komt voedsel vaak sneller dan normaal in de dunne darm terecht. Voedsel kan ook in grotere hoeveelheden tegelijk in de dunne darm komen. Hierdoor kunnen klachten ontstaan. Er zijn twee soorten dumpingklachten: vroege en late dumpingklachten. Sommige mensen hebben last van beide klachtenpatronen, maar ze kunnen ook afzonderlijk van elkaar voorkomen.

• Vroege dumpingklachten
  Dit zijn de klachten die vrij snel na de maaltijd optreden. Deze klachten ontstaan doordat voedsel in te grote brokken in de dunne darm terechtkomt. Deze sterk geconcentreerde voeding trekt in de dunne darm veel vocht aan. Dit vocht wordt onttrokken aan de omliggende bloedvaten. Soms wordt wel drie tot vier liter aan het bloedvatenstelsel onttrokken. Hierdoor kun je last krijgen van buikpijn en darmkrampen, diarree en dalende bloeddruk. Als gevolg van de bloeddrukdaling kun je hartkloppingen krijgen, gaan transpireren of duizeligheid of suf worden.
• Late dumpingklachten
  Deze klachten ontstaan zo’n anderhalf tot twee uur na de maaltijd. Normaal gesproken blijft ons voedsel ongeveer twee tot drie uur in de maag waar het wordt fijngemalen en gekneed. Na een maagoperatie kan voedsel veel sneller in de dunne darm terecht komen. Late dumpingklachten ontstaan omdat de dunne darm nog niet klaar is voor de voedselbrij. De productie van insuline door de alvleesklier en de stijging van de bloedsuikerspiegel door het eten zijn daardoor niet op elkaar afgestemd. Dit geeft klachten die lijken op een suikertekort bij mensen met diabetes (suikerziekte): zweetaanvallen, trillen, duizeligheid, geeuwhonger (hongerklop) en soms flauwvallen.

Als (een deel van) de maag is verwijderd, is de opslagcapaciteit van de maag afgenomen. Hierdoor kun je al na een kleine maaltijd een vol gevoel hebben. Ook kun je last hebben van misselijkheid of braken na het eten. Probeer de maaltijden zoveel mogelijk te spreiden over de dag en meerdere kleine porties te eten. Op die manier krijg je toch voldoende calorieën en belangrijke voedingsstoffen binnen.

Veel mensen hebben na een maagoperatie moeite om een stabiel lichaamsgewicht te houden. Vanwege klachten die tijdens of na het eten ontstaan, gaan sommige mensen (ongemerkt) minder eten. Andere mensen hebben na de operatie minder eetlust of snel een vol gevoel na het eten.

Probeer meerdere kleine maaltijden per dag te eten in plaats van drie grote maaltijden. Neem daarnaast regelmatig een energierijk tussendoortje. Als je last hebt van gewichtsverlies neem dan contact op met een diëtist. Een diëtist kan je tips geven om op een gezonde manier meer calorieën binnen te krijgen.

Als je een stent hebt gekregen is het belangrijk dat deze niet verstopt raakt. Je kunt dit voorkomen door de volgende adviezen te volgen:

• Eet rustig en kauw het eten goed
• Prak of snijd het eten klein
• Zit tijdens de maaltijden goed rechtop
• Verdeel de maaltijden over de dag. Eet regelmatig iets tussendoor
• Drink bij iedere maaltijd, zodat het eten goed doorstroomt. Spoel het eten echter niet weg zonder het goed te kauwen
• Drink een uur na de maaltijd nogmaals om de stent goed door te spoelen
• Koolzuurhoudende dranken, zoals mineraalwater en cola, kunnen het opboeren van lucht makkelijker maken. Dit kan opluchting geven.
• Wees voorzichtig met taai en draderig eten, zoals een runderlapje, rookvlees, rosbief, fricandeau en citrusfruit (citroen, grapefruit, mandarijn en sinaasappel)